Prof. dr hab. Marian Rębkowski

Ośrodek Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich

 

m.rebkowski@iaepan.szczecin.pl

https://iaepan.academia.edu/MarianRebkowski

Zainteresowania badawcze:

Archeologia średniowiecza. Szczególne pola zainteresowań dotyczą urbanizacji, chrystianizacji, relacji międzykulturowych i procesów formowania struktur władzy w średniowieczu, widzianych przez pryzmat źródeł archeologicznych.

 

Wybrane publikacje:

Monografie:

Rębkowski M. (1995). Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Kołobrzegu. Kołobrzeg: Le Petit Cafe.

Leciejewicz L., Rębkowski M. (2000). Kołobrzeg. Średniowieczne miasto nad Bałtykiem. Kołobrzeg: Le Petit Cafe.

Rębkowski M. (2001). Pierwsze lokacje miast w księstwie zachodniopomorskim. Przemiany przestrzenne i kulturowe. Kołobrzeg: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.

Rębkowski M. (2007). Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne. Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.

Rębkowski M. (2011). Die Christianisierung Pommerns. Eine archäologische Studie, Bonn: Verlag Habelt.

Rębkowski M. (2020). Jak powstało Pomorze? Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.

 

Artykuły w czasopismach (wybór):

Rębkowski M. (1988). Kołobrzeska zapinka zdobiona motywem złączonych dłoni na tle podobnych znalezisk z północno-zachodniej Europy. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 36(3), 515-526.

Nawrolski T., Rębkowski M. (1995). Ein Beitrag zur Erforschung mittelalterlicher Keramik in Pommern. Offa 52, 163-184.

Rębkowski M. (1998). The Location of Medieval Kołobrzeg and the Finds of Pottery as Evidence of Social Changes., Hikuin 25, 99-110.

Rębkowski M. (2004). Pielgrzymki mieszkańców średniowiecznych miast południowego wybrzeża Bałtyku w świetle archeologii. Wstęp do badań. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 52(2), 153-188.

Rębkowski M. (2006). Technologietransfer als ein Faktor der Kulturwandlungen im pommerschen Raum im 13. Jahrhundert. Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 34, 63-69.

Rębkowski M. (2007). Z problematyki badań archeologicznych nad rzemiosłem w lokacyjnych miastach Pomorza Zachodniego. Fontes Archaeologici Posnanienses 43, 99-111.

Rębkowski M. (2011). Boundary of a Town and Boundaries in a Town. Spatial Divisions of Chartered Towns in Thirteenth-Century Pomerania in the Light of Archaeological Sources. Questiones Medii Aevi Novae 16, 149-170.

Rębkowski M. (2012). Ciagle młoda? Archeologia późnego średniowiecza na Pomorzu Zachodnim po 1989 r. Archeologia Historica Polona 20, 69-94.

Rębkowski M. (2014). Cmentarz w chrześcijańskiej przestrzeni średniowiecza. Acta

Archaeologica Lodziensia 60, 191-196.

Rębkowski M. (2014). Stone Houses, Glazed Jugs and Pilgrim Badges. An Archaeological Contribution to the Problem of the Cultural Unity of the Hanseatic Towns in the Baltic Region. Studia Maritima 27(1), 5-23.

Rębkowski M. (2015). Christian mission, state formation and the changes in burial customs. The case of Pomerania. Archaeologia Polona 48 (2010), 254-265.

Romanowicz P., Rębkowski M. (2015). Siedziba prepozyta kapituły kamieńskiej w Lubinie na wyspie Wolin. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 63(3), 391-410.

Rębkowski M. (2015). Archeologiczne wyznaczniki przemian XII-XIII w. w księstwie zachodniopomorskim. Zarys problematyki. Fontes Archaeologici Posnanienses. 51, 183-199.

Biermann F., Dworaczyk M., Rębkowski M. (2016), Archäologische Forschungen am Prämonstratenserstift Belbuck bei Treptow an der Rega. Baltische Studien NF 101 (2015), 15-36.

Majewski M., Rębkowski M., Simiński R. (2016). Pielgrzymki pomorskie w średniowieczu. Stan i perspektywy badań. Przegląd Zachodniopomorski 31(1) 129-168.

Rębkowski M., Simiński R. (2017). Die Anfänge der Stadt Köslin. Baltische Studien NF 102, (2016), 7-30.

Krąpiec M., Rębkowski M. (2017). Dating the Remains of a Church in Lubin (Wolin Island, NW Poland) in Light of archaeological and radiocarbon studies. Radiocarbon 59(5), 1369-1379. doi:10.1017/RDC.2017.27

Rębkowski M. (2017). Badania milenijne na Pomorzu Zachodnim. Przebieg, znaczenie, skutki. Przegląd Archeologiczny 65, 117-131.

Rębkowski M. (2018). O znaczeniu Świny we wczesnym średniowieczu. Slavia Antiqua 59, 157–170.

Lityńska-Zając M., Rębkowski M. (2020). Plant use in Muslim Spain: Preliminary results from the medieval town of Madīnat Ilbīra. Acta Palaeobotanica 60/2, 296-306.

Rębkowski M., Kara M. (2021). Skandynawowie nad Parsętą, czyli przyczynek do dziejów polskiej archeologii w 2. poł. XX w. Glosa polemiczna do artykułu Władysława Duczko. Archeologia Polski 66, 285-300.

Rębkowski M. (2021). On the origins and chronology of the Wolin emporium, „Archaeologia Historica Polona 28, 39-59.

Rębkowski M., Martínez Álvarez C., García-Contreras Ruiz G., Filipowiak W. (2021). Archaeological research on Madīnat Ilbīra – an Umayyad town in al-Andalus. Course and Problems. Questiones Medii Aevi Novae 26, 147-172.

 

Rozdziały w publikacjach książkowych zbiorowych (wybór):

Rębkowski M. (1996). Topografia Kołobrzegu w XIII w. W: Z. Kurnatowska (red.), Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, t. 2 (127-136), Wrocław: IAE PAN.

Rębkowski M. (1997). Change or Continuity. The origins of the late medieval town of Kolobrzeg in Pomerania. W: W.G. de Boe & F. Verhaeghe (red.), Urbanism in Medieval Europe. Papers of the „Medieval Europe Brugge 1997” Conference, vol. 1 (19-28). Zellik: Instituut voor het Archeologisch Patrymonium.

Rębkowski M. (1997). Medieval glazed pottery imported into Pomerania. A survey of the present state of studies. W: A. Buko, W. Pela (red.). Imported and Locally Produced Pottery: Methods of Identification and Analysis (97-109). Warszawa: SNAP.

Rębkowski M. (1999). Archäologische Erkenntnisse zum Handel in Kolberg (Kołobrzeg) vom 13. bis zum 15. Jahrhundert. W: M. Gläser (red.), Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum II: Der Handel (403-414). Lübeck: Verlag Schmidt-Römhild.

Rębkowski M. (1999). The maritime topography of medieval Kołobrzeg. W: J. Bill, B.L. Clausen (red.), Maritime Topography and the Medieval Town. Papers from the 5th International Conference on Water Archaeology in Copenhagen, 14-16 May 1998 (55-60). Copenhagen 1999: The National Museum of Denmark.

Rębkowski M. (2000). Handwerk in der Gründungsstadt Kolberg. Bemerkungen zu den Möglichkeiten der archäologischen Forschungen. W: U. Müller (red.), Handwerk – Stadt – Hanse. Ergebnisse der Archäologie zum mittelalterlichen Handwerk im südlichen Ostseeraum (37-52). Frankfurt am Main 2000: Peter Lang.

Rębkowski M. (2001). Domestic architecture in medieval Kołobrzeg (13th-15th century). W: M. Gläser (red.), Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum III: Der Hausbau (511-527). Lübeck: Verlag Schmidt-Römhild.

Rębkowski M. (2002). Neue Ergebnisse zur ältesten Befestigung der Gründungsstadt Kolberg (Kołobrzeg). W: Ē. Mugurevič, I. Ose (red.), Civitas et castrum ad Mare Balticum (224-234). Riga 2002: Latvijas Vestrures Instituta Apgads.

Rębkowski M. (2004). Nowe znaleziska kamionki waldenburskiej w północnej Polsce. W: R. Czaja i in. (red.), Archaeologia et historia urbana (421-428). Elbląg 2004: Muzeum w Elblągu.

Leciejewicz L., Rębkowski M. (2004). Kołobrzeg – an early town on the Baltic coast. W: P. Urbańczyk (red.), Polish lands at the turn of the first and the second millennia (33-46). Warszawa 2004: IAE PAN.

Rębkowski M. (2006). Kilka uwag w sprawie genezy orientacji grobów szkieletowych we wczesnym średniowieczu. W: M. Dworaczyk i in. (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza (515-520). Szczecin-Wrocław: IAE PAN.

Biermann F., Rębkowski M. (2007). Usedom-Grobe und Treptow (Trzebiatów)-Belbuck – Herrschafts- und Sakraltopographie pommerscher Zentralorte im 12./13. Jahrhundert. W: G.H. Jeute, J. Schneeweiß, C. Theune (red.), Aedificatio terrae. Beiträge zur Umwelt- und Siedlungsarchäologie Mitteleuropas (69-78). Rahden: Verlag Marie Leidorf.

Rębkowski M. (2006). Możliwości archeologii w poznaniu procesów lokacyjnych. Na przykładzie wybranych miast południowego wybrzeża Bałtyku. W: C. Buśko, M. Goliński, B. Krukiewicz (red.), Procesy lokacyjne miast w Europie Środkowo-Wschodniej (203-226). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.

Rębkowski M. (2008). Greifswald-Stettin-Kolberg. Drei Modelle räumlicher Anknüpfungen in der Stadtgründungszeit in Pommern. W: D. Bulach, M. Hardt (red.), Zentrum und Peripherie in der Germania-Slavica. Beiträge zu Ehren von Winfried Schich (235-246). Stuttgart 2008: Franz Steiner Verlag.

Rębkowski M. (2008). Czy archeolog odczytuje historię średniowiecza? Uwagi o znaczeniu źródeł archeologicznych. W: S. Suchodolski (red.), Źródła historyczne wydobywane z ziemi (11-31), Wrocław 2008: Chronicon.

Rębkowski M. (2009). An urban landscape in transition. The Pomeranian towns in the 13th century from the archaeological perspective. W: R. Czaja, C. Jahnke (red.), Städtelandschaften im Ostseeraum im Mittelalter und in der Frühen Neuzeit (119-139). Toruń: Wydawnictwo UMK.

Rębkowski M., Simiński R. (2010). Pielgrzymki mieszkańców Pomorza Zachodniego do sanktuarium św. Teobalda w Thann w średniowieczu. W: Z. Kroplewski, A. Panasiuk (red.), Turystyka religijna (145-157). Szczecin 2010: Wydawnictw US.

Rębkowski M. (2010). Ratować przeszłość? O uwarunkowaniach i znaczeniu badań archeologicznych prowadzonych przy odbudowie Starówki. W: R. Ptaszyński (red.), Kołobrzeg i okolice poprzez wieki. Studia i szkice (39-70). Szczecin: Wydawnictwo Kadruk.

Rębkowski M. (2011). Św. Otton a archeologia. O potrzebie i perspektywach badań. W: S. Rosik, M. Rębkowski (red.), Populi terrae marisque. Prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza (93-120). Wrocław.

Rębkowski M. (2013). The Finds of the Pilgrim Badges from the Polish Baltic Coast. W: H. Kühne, L. Lambacher, J. Hrdina (red.), Wallfahrer aus dem Osten. Mittelalterliche Pilgerzeichen zwischen Ostsee, Donau und Seine (33-49). Frankfurt am Main: Peter Lang.

Rębkowski M. (2014). Zur Ostgrenze des Verbreitungsgebietes der Kugeltöpfe – Neue Betrachtung eines alten Problems. W: A. Falk, U. Müller, M. Schneider (red.), Lübeck und der Hanseraum. Beiträge zur Archäologie und Kulturgeschichte. Festschrift für Manfred Gläser (519-526). Lübeck: Verlag Schmidt-Römhild.

Rębkowski M. (2016). Miasta Gryfa. Przyczynek archeologiczny do badań nad polityką lokacyjną książąt zachodniopomorskich w XIII wieku. W: G. Nawrolska i in. (red.), Archeologia miast Pomorza w kontekście ziem polskich (65-75). Gdańsk 2016: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.

Rębkowski M. (2016). The origin of the chartered town of Kołobrzeg from the archaeological perspective. W: M. Gläser, M. Schneider (red.). Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum X: Vorbesiedlung, Gründung und Entwicklung (465-472). Lübeck: Verlag Schmidt-Römhild.

Rębkowski M. (2017). Archäologische Zeugen der ersten Missionsreise Bischof Ottos in Pommern. W: F. Biermann, F. Rüchhoft (red.), Bischof Otto von Bamberg in Pommern. Historische und archäologische Forschungen zu Mission und Kulturverhältnissen des 12. Jahrhunderts im Südwesten der Ostsee (149-161). Bonn: Verlag Habelt.

Rębkowski M. (2017). Gdzie rezydował Świętopełk dux odrensis? Przyczynek do badań struktury politycznej Pomorza w pierwszej połowie XII w. W: D. Adamska, K. Chrzan, A. Pankiewicz (red.), Cum gratia et amicitia. Studia z dziejów osadnictwa dedykowane Pani Profesor Marcie Młynarskiej-Kaletynowej z okazji 65-lecia działalności naukowej (125-136). Wrocław: IAE PAN.

Rębkowski M. (2018). Początki architektury chrześcijańskiej na Pomorzu. W: A. Buko, K. Kollinger, S. Jędrzejewska (red.), Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich, tom IV: Badania interdyscyplinarne (99-119). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Rębkowski M. (2018). Pomorze w czasach misji Ottonowych. Zarys problemu. W: S. Rosik, M. Rębkowski (red.), Biskup Otton z Bambergu i jego świat (189-210). Wrocław: Chronicon.

Rębkowski M. (2020). The beginnings of Christianity in Pomerania. W: I. Kąkolewski, Ch. Lübke, P. Urbańczyk (red.), The Dawning of Christianity in Poland and across Central-Eastern Europe: History and the Politics of Memory. Berlin, 91-109.

Rębkowski M. (2020). Urbanizacja Pomorza w dobie plemiennej. W: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (X-XII wiek). Wrocław, 133-141.

Rębkowski M. (2020). Chrześcijaństwo na Pomorzu z perspektywy archeologii (X-XI w.). W: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (X-XII wiek). Wrocław, 268-279.

Rębkowski M. (2020). Przestrzeń przełomu chrystianizacyjnego: miasta a władza książęca na Pomorzu (XI-XII w.). W: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (X-XII wiek). Wrocław, 324-327.

Rębkowski M. (2020). The urbanization of Pomerania in the early Middle Ages. W: S. Rosik (red.), Europe reaches the Baltic. Poland and Pomerania in the Shaping of European Civilization (10th -12th Centuries). Wrocław, 137-145.

Rębkowski M. (2020). Christianity in Pomerania from the 10th to the early 13th century: an archaeological perspective. W: S. Rosik (red.), Europe reaches the Baltic. Poland and Pomerania in the Shaping of European Civilization (10th -12th Centuries). Wrocław, 270-280.

Rębkowski M. (2020). Inside the turning point: towns and ducal power in Pomerania (11th c. – first half of the 12th c.). W: S. Rosik (red.), Europe reaches the Baltic. Poland and Pomerania in the Shaping of European Civilization (10th -12th Centuries). Wrocław, 326-329.

 

Redakcja monografii:

Rębkowski M. (red.) (1996-1999). Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, t. I-IV, Kołobrzeg: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.

Leciejewicz L., Rębkowski M. (red.) (2000). Salsa Cholbergiensis. Kołobrzeg w średniowieczu, Kołobrzeg: Le Petit Cafe.

Czaja R., Nawrolska G., Rębkowski M., Tandecki J. (red.) (2004). Archaeologia et historia urbana. Elbląg: Muzeum w Elblągu.

Leciejewicz L., Rębkowski M. (red.) (2005). Civitas Cholbergiensis. Transformacja kulturowa w strefie nadbałtyckiej w XIII w., Kołobrzeg: Le Petit Cafe.

Dworaczyk M., Kowalska A.B., Moździoch S., Rębkowski M. (red.) (2006). Świat Słowian wczesnego średniowiecza. Szczecin-Wrocław: IAE PAN.

Rębkowski M., Moździoch S. (red.) (2006). Lech Leciejewicz, Opera selecta. Z dziejów kultury średniowiecznej Polski i Europy, Wrocław: IAE PAN.

Leciejewicz L., Rębkowski M. (red.) (2007). Kołobrzeg. Wczesne miasto nad Bałtykiem, Warszawa: TRIO.

Rębkowski M. (red.) (2010). Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, t. V, Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.

Rębkowski M. (red.) (2011). Ekskluzywne życie – dostojny pochówek. W kręgu kultury elitarnej wieków średnich, Wolin.

Rębkowski M., Rosik S. (red.) (2011). Populi terrae marisque. Prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza, Wrocław: Chronicon.

Bogucki M., Rębkowski M. (red.) (2013). Economies, Monetisation and Society in West Slavic Lands 800-1200 AD, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.

Rębkowski M., Biermann F. (red.) (2015). Klasztor premonstratensów w Białobokach. Archeologia i historia, Szczecin: IAE PAN.

Wywrot-Wyszkowska B., Dworaczyk M., Rębkowski M. (red.) (2016). Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, t. VI, Szczecin: IAE PAN.

Rębkowski M. (red.) (2016). Kościoły w dobie chrystianizacji, Szczecin: IAE PAN.

Rębkowski M. (red.) (2018). Lubin. Early Medieval Stronghold at the Mouth of the Oder River, Szczecin: IAE PAN.

Rębkowski M. (red.) (2018). Biskup Otton z Bambergu i jego świat, Wrocław: Chronicon.

Rębkowski M. (red.) (2019). Wolin – the Old Town, vol. I: Settlement Structure, Stratigraphy and Chronology, Szczecin: IAE PAN.

Rębkowski M. (red.) (2019). Wolin – the Old Town, vol. II: Studies on Finds. Szczecin: IAE PAN.

 

Wybrane ukończone projekty:

1987-2000 – „Kołobrzeg w średniowieczu – badania archeologiczne”

2003-2006 – „Przemiany kulturowe i osadnicze nad dolną Regą w XII-XIV w.”

2013-2019 – „Ujście Odry we wczesnym średniowieczu. Wolin i Lubin – edycja źródeł archeologicznych”

2016-2020 – „Madinat Ilbira – poprzednik Granady. Średniowieczne miasto Umajjadów i Mozarabów na półwyspie Pirenejskim”

 

Nagrody i stypendia:

- 1989 trzymiesięczne stypendium rządu belgijskiego na pobyt studyjny na Uniwersytecie w Gandawie

- 1992 dwumiesięczne stypendium Riksantikvarieämbetet i Statens Historiska Museer w Sztokholmie

- 1997 dwumiesięczne stypendium Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas GWZO w Lipsku