• Polski
  • English
  • AA+A++
Między etnicznością a lokalnością. Pogranicza kulturowe w Mołdawii

Informacje  o projekcie

 

Tytuł projektu: Między etnicznością a lokalnością. Pogranicza kulturowe w Mołdawii

Kierownik projektu: dr Derlicki Jarosław

Numer projektu: N N109 177234
Jednostka prowadząca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Źródło finansowania projektu: MNiSW

Kontakt:
- e-mail: derlicki@iaepan.edu.pl
- telefon: 22 620 2881

 

Wykonawcy

 

Jednostki zaangażowane w projekt:

Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Zadania: zbiór materiałów terenowych (wywiadów etnograficznych)

Osoby zaangażowane w projekt:

Imię i nazwisko: dr Derlicki Jarosław
Zakres obowiązków: kierownik, wykonawca

 

Charakterystyka

 

Cel główny projektu:

Etnokulturowy krajobraz Mołdawii był tworzony na przestrzeni wielu stuleci. Ścierały się w nim wpływy rumuńskie, tureckie i słowiańskie. Od XVIII wieku do Besarabii zaczęli napływać tzw. zadunajscy przesiedleńcy, głównie Bułgarzy i Gagauzi, którzy z Bułgarii uciekali przed jarzmem tureckim, a także oczekiwali poprawy swego bytu na nowych terytoriach. Na terenie Budziaku, który stał się głównym celem ich osadnictwa wytworzyły się niezwykle interesujące kultury lokalne będące przedmiotem etnograficznych eksploracji prowadzonych w ramach projektu.

Cele szczegółowe projektu:

Celem projektu jest poszukiwanie powiązań między tym, co etniczne, a tym, co lokalne na pograniczu kulturowym, jakim jest Mołdawia. Dodać warto, że jest to teren specyficzny, w którym kwestie etniczne i narodowe kształtują się w sposób unikatowy. Jednocześnie obserwuje się tam pewną płynność tożsamości etniczno-narodowej, która często bywa jedynie sprawą deklaracji, szczególnie w mieszanych społecznościach lokalnych. Obserwacja i badania etnograficzne przeprowadzone w kilku takich społecznościach lokalnych pozwolą odpowiedzieć na fundamentalne pytanie: czym jest etniczność dla społeczności lokalnej, jakie miejsce w niej zajmuje i w jaki sposób się przejawia? Należy pamiętać, że w Mołdawii miały miejsce konflikty na tle etnicznym i narodowym (jeden z nich w Gagauzji). Dlatego też, wyniki przeprowadzonych tam badań mogą rzucić wiele światła na nasze pojmowanie tych zjawisk. Jednocześnie niezwykle interesujące jest funkcjonowanie społeczności mieszanych etnicznie. W jaki sposób określają się jako wspólnota? W jaki sposób przebiega w ich obrębie komunikacja, przekaz i negocjacja znaczeń? Są to zagadnienia bardzo ważne, tym bardziej, że otaczający nas świat jest coraz bardziej zróżnicowany, stając się stopniowo jednym, wielkim pograniczem kulturowym. W projekcie najistotniejsze będą pojęcia etniczności i lokalności oraz pograniczy kulturowych. Należy pamiętać, że na terenach monoetnicznych, zarówno wspólnoty lokalne, jak i kwestie etniczne funkcjonują w sposób odmienny od tych, występujących na obszarach wieloetnicznych i wielokulturowych. Inne są tam wyznaczniki społeczności lokalnej i w inny sposób kształtuje się tożsamość etniczno-narodowa. Z kolei na pograniczach, czynniki te są znacznie bardziej skomplikowane i wielowarstwowe. Bywa tak, że w ramach jednej społeczności wiejskiej istnieje ostry podział etniczny. Bywa i tak, że społeczność lokalna zupełnie nie przywiązuje znaczenia do kryteriów etnicznych. Oznacza to, że kwestie etniczne odciskają swoje piętno na wspólnotach lokalnych i vice-versa.

Działania prowadzące do osiągnięcia celów:

Etnograficzne badania terenowe (5 wyjazdów po 10-15dni) na terenie autonomii gagauskiej – Gagauz Yeri – w Mołdawii. Rozmowy z jej mieszkańcami, prowadzone według ustalonego kwestionariusza zawierającego pytania o kwestie etniczne i lokalne. Kwerendy w mołdawskich bibliotekach oraz współpraca z pracownikami Akademii Nauk Mołdowy. Publikacja monografii poświęconej wspomnianym zagadnieniom.

Harmonogram projektu:

Zadanie 1. Terenowe badania etnograficzne (5 wyjazdów) i opracowanie zebranych materiałów, miesiące: 1-21.
Zadanie 2. Analiza opracowanych materiałów i przygotowanie monografii, miesiące: 1-45.

Rezultaty:
Osiągnięte rezultaty:

Zbiór ponad 90 wywiadów etnograficznych,
Publikacja monografii: Między etnicznością a lokalnością. Pogranicze bułgarsko-gagauskie w Besarabii, red. J. Derlicki, IAE PAN, 2012.

Planowane rezultaty:

Zbiór materiałów terenowych i publikacja monografii

 

Publikacje

 

Między etnicznością a lokalnością. Pogranicze bułgarsko-gagauskie w Besarabii, red. J. Derlicki, IAE PAN, 2012