Informacje o projekcie

Tytuł projektu: Produkcja włókiennicza w Grecji epoki brązu – badania porównawcze egejskich technik tkackich

Kierownik projektu: Dr Agata Ulanowska

Źródło finansowania projektu: staż podoktorski FUGA. Narodowe Centrum Nauki

Wykonawcy

Jednostka zaangażowana w projekt:

Ośrodek Badań nad Dawnymi Technologiami w Łodzi

Osoby zaangażowane w projekt:

dr Agata Ulanowska - stażystka
Prof. dr hab. Jerzy Maik - opiekun naukowy

Charakterystyka

Cel główny projektu:

Głównym celem projektu "Produkcja włókiennicza w Grecji epoki brązu – badania porównawcze egejskich technik tkackich" jest lepsze zrozumienie organizacji produkcji włókienniczej na obszarze Grecji w III i II tysiącleciu p.n.e., poprzez zbadanie zmieniającego się poziomu specjalizacji i technicznego zaawansowania tego rzemiosła.
Produkcja włókiennicza, ze względu na złożoną i czasochłonną technologię, wysoki stopień bezpośredniego zaangażowania społeczeństwa oraz istotną ekonomiczną i symboliczną rolę tkanin w życiu codziennym, stanowiła jedną z najważniejszych gałęzi ekonomii w kulturach egejskich. Jej wysoka specjalizacja, poświadczona w okresie późnego brązu szeregiem nazw szczegółowo określających zajęcia pracowników tekstylnych odnotowanych przez administrację pałaców mykeńskich, jest ciągle niewystarczająco poznana w sensie technicznym.
Niniejszy projekt stawia sobie za zadanie wypełnienie tej luki poprzez próbę zdefiniowania, a następnie porównania i oceny technik tkackich jakimi posługiwano się w Egei, pod kątem ich technicznego zaawansowania i koniecznego zestawu specjalistycznych narzędzi oraz ergonomii: standaryzacji i czasochłonności.
Cele projektu osiągnięte zostaną poprzez realizację następujących zadań badawczych:

1. Określenie repertuaru technik tkackich w oparciu o badania porównawcze tkanin archeologicznych.

Badania porównawcze struktury i parametrów tkanin egejskich i tkanin archeologicznych z innych kultur epoki brązu, które stanowić mogą analogie zarówno ze względu na zastosowane narzędzia (przede wszystkim krosno ciężarkowe), jak i surowce, takie jak wełna i len.
Określenie wymagań technicznych odtworzonej eksperymentalnie lnianej tkaniny archeologicznej z grobu szybowego N z Okręgu B w Mykenach (Muzeum Narodowe w Atenach nr inw. 8591, 8592 i 8589).

2. Rozpoznanie narzędzi tkackich o wyspecjalizowanym przeznaczeniu i narzędzi wielofunkcyjnych lub uniwersalnych, określenie ich kontekstu chronologicznego i geograficznego, diachroniczna analiza rozpowszechniania się wybranych typów narzędzi.

Analiza techniczna ciężarków tkackich, eksperymentalne testowanie ich przydatności i funkcjonalności w zaawansowanych technikach tkackich.
Analiza porównawcza poziomu wyspecjalizowania narzędzi tkackich z epoki brązu w Anatolii i w Egei.

3. Analiza ikonograficzna przedstawień tkanin i rekonstrukcja technik tkackich i dekoracyjnych w oparciu o źródła ikonograficzne.

Zdefiniowanie zestawu splotów i wzorów w ikonografii tkanin przedstawianych w malarstwie ściennym i w gliptyce.
Porównanie cech technicznych i analiza wizualna tkanin wzorzystych eksperymentalnie odtworzonych różnymi technikami.

4. Porównanie ergonomii rekonstruowanych technik tkackich i ich ewaluacja pod kątem standaryzacji i specjalizacji produkcji rzemieślniczej.

Spodziewane rezultaty badawcze:

Realizacja zadań badawczych przewidzianych w projekcie poszerzy wiedzę o technologii włókiennictwa i rodzajach wytwarzanych tkanin oraz pozwoli wnioskować o zmieniającej się specjalizacji rzemieślniczej tkaczy i tkaczek w kulturach egejskich w oparciu o nowe, nieanalizowane dotąd dane. W szczególności zaś umożliwi:

Nowe spojrzenie na problem organizacji i specjalizacji produkcji włókienniczej w Grecji epoki brązu poprzez analizę rozwoju i poziomu zaawansowania technik tkackich.
Poszerzenie tła porównawczego dla badań nad włókiennictwem przez nowe, eksperymentalnie wygenerowane i weryfikowalne analogie.
Poszerzenie naszego zrozumienia kultury materialnej poprzez powiązanie zachowanych narzędzi włókienniczych z technikami tkackimi i, być może, rodzajami tkanin wymienianymi w archiwach pałaców mykeńskich i przedstawianych w sztuce.
Poszerzenie wiedzy o dawnej technologii oraz społecznej i ekonomicznej roli osób zaangażowanych w wytwórczość (w tym o udziale pracy kobiet w produkcji włókienniczej).