Informacje o projekcie
Tytuł projektu: Sanktuaria górskie na Krecie w epoce brązu
Numer projektu: 2012/07/B/HS3/03436
Kierownik projektu: prof. dr hab. Krzysztof Nowicki
Jednostka prowadząca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Źródło finansowania projektu: Narodowe Centrum Nauki, 2014-2016
Wykonawcy:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Charakterystyka
1. Cel prowadzonych badań/hipoteza badawcza
Celem projektu jest szczegółowe, oparte na nowych źródłach archeologicznych, zbadanie jednego z najciekawszych aspektów religii Krety epoki brązu - sanktuariów górskich. Projekt przewiduje intensywne badania terenowe w celu odkrycia nowych stanowisk i weryfikacji informacji dotyczących stanowisk znanych z wcześniejszych badań. Weryfikacji poddane zostaną wszystkie znane sanktuaria górskie (35/36), a na nich przede wszystkim te elementy, które posłużyły w przeszłości do formułowania hipotez dotyczących ich genezy i rozwoju, oraz organizacji przestrzennej kultu. Bardzo ważnym punktem projektu będzie zbadanie dwóch zagadnień do tej pory pomijanych: 1) związku pomiędzy sanktuarium górskim i stanowiskami mieszkalnymi w jego otoczeniu, oraz 2) usytuowania, topografii i funkcji stanowisk pomocniczych, istniejących obok właściwych sanktuariów. Na nowo przedyskutowana zostanie problematyka rozwoju sanktuariów górskich w okresie pomiędzy końcem trzeciego i połową drugiego tysiąclecia przed Chr. oraz ich funkcjonowania w terytorialnej organizacji państw kreteńskich w epoce brązu.
2. Zastosowana metoda badawcza/metodologia
Autor projektu od ponad 30 lat bierze udział w badaniach terenowych na Krecie, obejmujących m.in. problematykę sanktuariów górskich, odkrył 10 spośród obecnie znanych 35/36 stanowisk tego typu i opublikował szereg hipotez badawczych. Hipotezy te, jak również inne, dyskutowane, ale jeszcze niepublikowane problemy, zostaną zweryfikowane w trakcie przewidzianych w projekcie intensywnych prac terenowych. Każde ze stanowisk otrzyma nową, obszerną i dokładną charakterystykę topograficzną i poddane zostanie badaniom powierzchniowym, mającym na celu uchwycenie zasięgu stanowiska wraz z obszarami peryferyjnymi, oraz dokładniejsze datowanie, niż dotychczasowe. Badania rekonesansowe i topograficzne obejmą również sieć osadniczą bezpośrednio związaną z sanktuariami. Tak opracowane nowe materiały źródłowe, jak również zweryfikowane materiały z wcześniejszych badań, wykorzystane zostaną do syntetycznego przedstawienia problematyki sanktuariów górskich w ich szerszym, geograficznym, historycznym, społecznym i kulturowym kontekście.
3. Wpływ spodziewanych rezultatów na rozwój nauki, cywilizacji, społeczeństwa
Rezultatem projektu będzie książka "Peak Sanctuaries in Bronze Age Crete" - pierwsze opracowanie dotyczące wszystkich aspektów sanktuariów górskich. W rozmowach z innymi badaczami Krety wielokrotnie podnoszono potrzebę tego typu monografii. Zainteresowanie książką wyraziły też niektóre spośród wiodących wydawnictw naukowych. Będzie to pierwsza monografia dotycząca sanktuariów górskich, jako charakterystycznych miejsc kultu, w kontekście krajobrazu, analizowanych jako jeden z elementów systemów osadniczych. Praca będzie z jednej strony najpełniejszym kompendium wiedzy na ten temat, z drugiej podstawą do dyskusji nad tym istotnym elementem cywilizacji kreteńskiej epoki brązu. Książka uporządkuje stan dotychczasowej wiedzy, zweryfikuje wcześniejsze ustalenia oraz zaproponuje wiele nowych hipotez, m.in. na temat początków zjawiska i jego wczesnych etapów, roli jaką sanktuaria pełniły w organizacji politycznej Krety, przyczyn upadku, i elementów kultu, które przetrwały ten upadek. Będzie to impulsem do dalszych badań nad tym i pokrewnymi zagadnieniami, nie tylko na Krecie, ale także we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.