• Polski
  • English
  • AA+A++
Sylloge Nummorum Graecorum Poland

Informacje o projekcie

 

Tytuł projektu: Sylloge Nummorum Graecorum Poland. Historia polskich kolekcji monet starożytnej Grecji oraz opracowanie i publikacja zbiorów

Numer projektu: 1aH 15 0195 83

Kierownik projektu: Prof. dr hab. Mariusz Kazimierz Mielczarek

Jednostka prowadząca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Źródło finansowania projektu: Praca naukowa finansowana w ramach projektu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego po nazwą „Narodowy program rozwoju humanistyki” w latach 2012-2015

Kontakt:

e-mail: mielmar@umk.pl
telefon (22) 620-28-81 do 86

Wykonawcy:

Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi
Muzeum Narodowe w Krakowie
Muzeum Narodowe w Warszawie
Muzeum Okręgowe w Toruniu

 

Charakterystyka

 

1. Cel projektu

Celem projektu jest przygotowanie i edycja kolejnych sześciu polskich woluminów prestiżowej międzynarodowej serii Sylloge Nummorum Graecorum (wydawanej pod auspicjami Międzynarodowej Unii Akademii). Obejmą one następne części zbiorów (podając według kolejności ustalonej przez rozpoczęciem edycji serii polskiej) Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Okręgowego w Toruniu. Pierwsze części zbiorów wspomnianych dwóch pierwszych muzeów zostały wydane latach ubiegłych, w druku jest pierwszy tom prezentujący zasoby MN w Warszawie. W ramach projektu po raz pierwszy na "arenę międzynarodową" wprowadzone zostaną antyczne monety greckie wcześniej nie opublikowane, lub zaprezentowane w sposób niedostateczny. Odnosi się to również Muzeum Okręgowego w Toruniu. Prezentacja monet w ramach SNG jest działaniem wymagającym spełnienia szeregu zasad obowiązujących w ramach SNG, dotyczących identyfikacji, sposobu opracowania, opisu i ilustracji zabytków. Każdy tom zawiera historię zbioru, w dużej części na nowo opracowaną. W nowych tomach znajdą miejsce monety z kolekcji F. Piekosńskiego, J. Chojnowskiego, W. Terleckiego, A. Kleina, A. Czołowskiego i innych wybitnych polskich kolekcjonerów XIX i początków XX w. Wiadomości o historii zbiorów zostaną uzupełnione o efekty nowych studiów, opartych na materiałach archiwalnych. Wcześniej podobnej do SNG publikacji nie miały. W niektórych przypadkach zbiory opublikowane zostaną po raz pierwszy. Dwa opublikowane dotychczas tomy uznane zostały za "zaskakujące" - nie spodziewano się w muzeach polskich ani tak ciekawych zbiorów monet antycznej Grecji, ani tak znakomitej, a stosunkowo rzadko prezentowanej historii polskiego kolekcjonerstwa. SNG wydawane w języku angielskim stało się praktycznie najważniejszym źródłem na ten temat. Zdecydowana większość monet antycznej Grecji we współczesnych zbiorach polskich to przekazy ("dary") Polaków działających w XIX w. w różnych częściach świata. Szczególną polska specjalnością są zespoły monet stworzone przez Polaków działających na terenie imperium rosyjskiego oraz w Turcji, a w czasach mniej odległych na Bliskim Wschodzie..

2. Uzasadnienie badawczego charakteru projektu

Edycja kolejnych woluminów SNG proponowana w projekcie wymaga nowych studiów z zakresu mennictwa greckiego. Dotyczą one datowania zabytków oraz dyskusji nad treścią przekazu ikonograficznego. Za celowe uznaje się w ramach serii SNG wykonanie analiz połączeń stempli egzemplarzy ocenianych jako nieliczne. Uważa się ją między innymi za kwestię kluczową dla oceny rozmiarów produkcji. Niezbędne są studia nad historią zbiorów. Na obecnym etapie, w szeregu przypadków - kolekcje Chojnowskiego, Czołowskiego, Amrogowicza - wymagają one studiów archiwalnych. Jest to szczególnie istotne dla ustalenia proweniencji zabytków. Duża część antycznych monet greckich w zbiorach polskich pochodzi ze znalezisk. W szeregu przypadków (jak zbiór Chojnowskiego) są to znaleziska o wyjątkowym znaczeniu dla studiów nad historia ośrodków, obiegiem monetarnym i wymianą handlową (dla przykładu opracowanie znalezisk z okolic Oczakowa - zbiory Chojnowskiego - zmieniło obraz obiegu olbijskich asów na terenie chora). Analiza tych znalezisk wymaga kolejnych badań nad dziejami poszczególnych ośrodków. Stwierdzenia o pochodzeniu monet ze znalezisk są zazwyczaj skutkiem studiów nad historią zbiorów - badania takie są integralną częścią projektu. W wielu wypadkach pomijano w dziejach zbiorów problem znalezisk. Związek projektu z założeniami programu oraz celami i zakresem konkursu Międzynarodowa seria Sylloge Nummorum Graecorum, prezentująca kolekcje antycznych monet greckich, jest jedną z najbardziej prestiżowych wydawnictw numizmatycznych. Edycja kolejnych tomów odbywa się pod egidą międzynarodowego grona wydawców (stronę polską reprezentuje kierownik projektu), raporty z prac przekazywane są co roku do Międzynarodowej Unii Akademii. Z jej ramienia nad edycja polską nadzór sprawuje Polska Akademia Umiejętności. SNG zapoczątkowane zostało w latach 1930-tych. Do wydawców SNG Polska dołączyła bardzo późno - pierwszy polski tom ukazał się w roku 1998. Kolejny opublikowany został w roku 2006. W druku jest tom trzeci. Rozpoczęte zostały prace nad kolejnymi tomami. Zainteresowanie jakie wzbudziły polskie tomy SNG, przywracające polskim muzealnym zbiorom numizmatycznym należne im miejsce, potwierdziły potrzebę rozwinięcia prac nad edycją kolejnych tomów. Tym bardziej, że obecnie trwają zaawansowane prace, mające charakter ponadregionalny, nad historią numizmatyki antycznej. Pierwsze tomy polskiej serii SNG wypromowały w międzynarodowym środowisku numizmatyków i historyków świata starozytnego, na razie na pierwszym etapie, dzieje polskiego zbieractwa numizmatycznego i polskich studiów nad dziejami pieniądza w świecie antycznym. Studia przygotowujące do opublikowania kolejnych tomów połączone są ze studiami nad historią zbiorów polskich. Podjęcie realizacji projektu w poważnym stopniu pozwoli na nadrobienie "zaległości" w opracowaniu, prezentacji i promocji polskich zbiorów monet. Chodzi oczywiście o ilość opublikowanych zbiorów, a nie jakość publikacji (w tym wypadku, w odniesieniu do tomów polskich nie zgłoszono żadnych uwag krytycznych). Wprowadzone zostaną do obiegu ogólnoświatowego, w najwyższym standardzie, kolejne polskie zbiory muzealne, w wielu wypadkach nieznane, wraz z informacją o opracowanych na nowo dziejach polskiego kolekcjonerstwa numizmatycznego, nie najlepiej znanego poza krajem.

3. Charakterystyka planowanego wyniku

Efektem realizacji projektu będzie sześć nowych tomów prezentujących polskie zbiory numizmatyczne wraz z dziejami kolekcji, które stworzone zostały przez wybitnych polskich kolekcjonerów. Wprowadzone zostaną do obiegu materiały dotychczas nieznane lub słabo znane poza Polską. Pokazane zostaną dzieje polskich kolekcji numizmatycznych, zawierających wiele zabytków o wyjątkowym charakterze, ze szczególnym uwzględnieniem znalezisk monet. Podanie tych informacji w prestiżowej serii SNG ( tomy wydawane są w języku angielskim) zapewni szeroki odbiór w świecie.