W dniach 24-26.2024 roku we Wrocławskim Muzeum Archeologicznym planowana jest konferencja „3rd MERC Postgraduate and early career conference in medieval archaeology“. Wydarzenie organizowane jest przez Fundację Przyjaciół Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk we współpracy z Medieval Europe Research Community (MERC) oraz Uniwersytetem Wrocławskim, Muzeum Archeologicznym Oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia oraz Instytutem Archeologii Czeskiej Akademii Nauk w Pradze.

Idą przewodnią konferencję jest wytworzenie międzynarodowego forum dla doktorantów i młodych badaczy z dziedziny archeologii średniowiecza, które pozwoli nawiązać  międzynarodowe kontakty w celu nawiązania dalszej współpracy. Nieoceniona jest również
możliwość zapoznania się z realizowanymi projektami w innych krajach i uczelniach,
wykorzystywanym metodom badawczym oraz stawianym pytaniom.

MERC obecnie jako stowarzyszenie, jest kontynuatorem idei realizowanych w trakcie kongresów Medieval Europe, które odbywały się w Yorku, Brugii, Bazylei i Paryżu w latach 1992-2007 i przyświecają mu te same cele. Ma przede wszystkim na celu promowanie badań z zakresu archeologii średniowiecznej (AD 400-1600) w Europie, stanowiąc pomoc dla stowarzyszeń i badaczy, wspomagając rozwój tej dziedziny nauki. Jej etosem jest archeologia średniowieczna bez granic. MERC jako organizacja międzyuczelniana i międzynarodowa, będąca od 2012 roku częścią największej organizacji archeologicznej w Europie European Association of Archaeologist, zapewnia wsparcie merytoryczne i swoimi zasięgami pozwala na odpowiednie nagłośnienie wydarzenia.

Jest to już trzecia konferencja organizowana z tego cyklu, za każdym razem w innym kraju.
Poprzednie edycje, które odbyły się odpowiednio w Puli (Chorwacja, 2019) oraz Pradze (Czechy, 2022) cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem, gromadząc każdorazowo przynajmniej 40 uczestników z 14 krajów. Referaty z ostatniego spotkania zostaną opublikowane w formie recenzowanej monografii dostępnej w trybie Open Access.

Planowany jest udział około 40 młodych badaczy z zakresu archeologii i nauk pokrewnych.
Organizowanie jej w przyszłym roku w Polsce, będzie doskonałą okazją promocji polskiej archeologii średniowiecza oraz szeroko rozumianej mediewistyki.

Konferencja skierowana jest przede wszystkim do młodych badaczy, którzy nie zawsze mogą pozwolić sobie na udział w dużych międzynarodowych konferencjach (jak European Association of Archaeologists, czy International Medieval Congress in Leeds). Oczekiwana liczba uczestników wynosi około 40 osób, a planowany budżet zakłada pomoc w finansowaniu przyjazdu doktorantów i studentów z mniej zamożnych krajów, jako że celem jest integracja środowiska z całej, nie tylko zachodniej Europy.

Partnerem Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Medieval Europe Research Community,
Uniwersytet Wrocławski,
Muzeum Archeologicznym Oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia,
Instytut Archeologii Czeskiej Akademii Nauk w Pradze.

Głównym realizatorem projektu jest dr Jakub Sawicki.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Celem projektu jest przetłumaczenie na język angielski i wydanie książki dr Aleksandry Rzeszotarskiej-Nowakiewicz pt. "Nidajno style. Sources, inspirations, and examples of a Roman-Barbarian ornamental concept from Late Antiquity". Dotychczas ukazała się ona w 2021 r. nakładem wydawnictwa Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, w całości w języku polskim, pt. "Styl Nidajno. Źródła, inspiracje i przykłady rzymsko-barbarzyńskiej koncepcji zdobniczej z późnej starożytności". Tak wybrany temat badawczy stawia też książkę w rzędzie jednej z nielicznych europejskich publikacji stanowiących monograficzne studium nowych, unikatowych znalezisk ze stanowiska ofiarnego w Nidajnie, jedynego tego typu miejsca w Polsce, którego obecność została potwierdzona i zbadana nowoczesnymi metodami archeologicznymi. W 2022 r. książka A. Rzeszotarskiej zdobyła prestiżową Nagrodę Klio (w kategorii monografii naukowych) przyznawaną przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej oraz Fundację Historia i Kultura. Uznani badacze docenili ją w recenzjach (zamieszczone w załącznikach we wniosku).

Jak wielokrotnie wskazywano w rozproszonych publikacjach, dawne jezioro Nidajno jest pierwszym w Polsce miejscem, gdzie za pomocą współczesnych metod badawczych zarejestrowano ślady starożytnego miejsca kultowego, w którym intencjonalnie i z dużą intensywnością zatapiano broń i elementy osobistego wyposażenia wojowników. Odkrycie stanowiska w Nidajnie stanowi niewątpliwie jedno z najbardziej spektakularnych odkryć archeologicznych dokonanych na obszarze ziem polskich w tym stuleciu. Odkryte w nim ślady rytuałów czyli deponowania w środowisku wodnym darów: uzbrojenia i złotych, srebrnych i zdobionych niello prestiżowych przedmiotów, uprzednio intencjonalnie niszczonych. Te cechy oraz zupełnie unikatowy charakter cennych przedmiotów pochodzących z terytoriów imperium rzymskiego, potwierdzają znaczenie tego miejsca w późnej starożytności w skali interregionalnej i europejskiej. Predestynują one mazurskie Nidajno do roli miejsca wyraźnie łączącego z odległym światem rzymskim dzisiejsze terytorium Polski (środkowoeuropejskie Barbaricum obejmujące także południowo-wschodnie wybrzeża Bałtyku).  Wśród znalezisk zdumienie budzi rodzaj i jakość wykonania części wyposażenia zdeponowanego w bagnie – przede wszystkim należących do nierozproszonego kompletu srebrnych, złoconych i zdobionych niello okuć, zdobiących paradne wyposażenie rzymskiego dostojnika. Różniły się one diametralnie od lokalnego standardu bałtyjskiego (i szerzej – barbarzyńskiego) cechami ilustrującymi wysoki stopień rzemieślniczej biegłości i jakość możliwą do uzyskania wyłącznie w wyspecjalizowanych warsztatach starożytnego świata. Prezentowana monografia jest pierwszym merytorycznym opracowaniem tych zabytków, będąc jednocześnie pierwszą analizą wydzielonej kategorii znalezisk z Nidajna.

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,

Głównym realizatorami projektu jest:
dr Aleksandra Rzeszotarska - Nowakiewicz,

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Birytualne cmentarzyska z końca epoki brązu i wczesnej epoki żelaza znane są z obszarów obecnej Polski z Górnego Śląska oraz zachodniej Małopolski. Odkryte na nich groby szkieletowe dostarczają niezwykle cennych informacji, najczęściej nieuchwytnych w przypadku – przeważających w tym czasie w dorzeczu Odry i Wisły – obiektów ciałopalnych. W związku z tym są ważnym źródłem do analizy różnych zagadnień związanych m.in. z ubiorem, demografią czy obrządkiem pogrzebowym ludności chowającej swych zmarłych w czasie HaB2-3-HaD również poza Górnym Śląskiem i zachodnią Małopolską.

Jedną z wyróżniających się nekropoli o mieszanym obrządku pogrzebowym zarejestrowanych w dorzeczu górnej Odry jest cmentarzysko z Opola-Groszowic. Stanowisko położone jest nad samą rzeką Odrą. W roku 1960, podczas wybierania żwiru, natrafiono tu na groby ludności kultury łużyckiej. Niestety, obiekty te zostały zniszczone przed przybyciem archeologów na miejsce odkrycia. Ponieważ dwa lata później ponownie planowano wybierać żwir na omawianym stanowisku, podjęto decyzję o rozpoczęciu ratowniczych badań wykopaliskowych. Prowadziła je – w latach 1962-1964, 1966, 1967, 1969 – Danuta Woźniak z Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. Wyniki badań pierwszych czterech sezonów zostały opublikowane na łamach "Opolskiego Rocznika Muzealnego" (Woźniak 1966; 1982), natomiast materiały pozyskane w 1967 i 1969 r. nadal zalegają w muzealnym magazynie. Z powodu długiego czasu, jaki minął od zakończenia wykopalisk, ich opracowanie należy wykonać jak najszybciej; powinno się ono jednak różnić od publikacji z lat 1966 i 1982, których autorka nie miała sposobności współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin naukowych. Obecnie mamy już taką możliwość i należy z niej skorzystać w jak najpełniejszym stopniu, aby spróbować odtworzyć życie ludzi zasiedlających ponad 2500 lat temu obszary dzisiejszego Opola. Bytująca na tych terenach grupa społeczna, z racji wyjątkowego położenia swych siedzib nieopodal Odry, odgrywała znaczącą rolę we wzajemnych kontaktach ludów zamieszkujących Śląsk, Wielkopolskę i wschodnie Pomorze – z jednej strony, oraz obszary zachodniobałkańskie, wschodnioalpejskie i Italii – z drugiej. Położenie dzisiejszego Opola na trasie dalekosiężnej wymiany handlowej (na „bursztynowym szlaku”) potwierdzają m.in. odkryte w Groszowicach wyroby bursztynowe i szklane.

Partnerem Fundacji w realizacji niniejszego projektu jest
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,

Głównym realizatorem projektu jest dr hab. Tomasz Purowski prof. IAE PAN

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Celem projektu jest opracowanie, przygotowanie do druku i publikacja wyników badań archeologicznych przeprowadzonych na stanowisku Kalisz Stare Miasto-Cmentarzysko w latach 1990 oraz 2005-2006. Pozyskane materiały pozwalają na datowanie użytkowania terenu na okres od połowy X do XIV wieku. Efektem realizacji projektu będzie publikacja o charakterze korpusu źródeł. Pełen zasób danych dotyczących charakterystyki jednostek stratygraficznych, znalezisk oraz dokumentacji zamieszczony zostanie w części katalogowej. W części opisowej omówione zostaną wyróżnione fazy użytkowania stanowiska, wraz ze zbiorczą charakterystyką procesów stratyfikacyjnych. Analizę archeologiczną uzupełnią informacje dotyczące geomorfologii i przemian środowiskowych badanego terenu. Istotną częścią będzie prezentacja i opis materiału antropologicznego. Całość uzupełni krytyczna analiza podstaw datowania, analiza materiału ceramicznego i archeozoologicznego oraz prezentacja znalezisk ruchomych.

Na kanale ArcheoTV na YouTube znajduje się film opowiadający o badaniach średniowiecznego Kaliskiego cmentarzyska. Aby włączyć film wystarczy kliknąć na zdjęcie poniżej.

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie.

Głównym realizatorami projektu są
- Dariusz Wyczółkowski - archeologia,
- Agata Bisiecka - antropologia,

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie.