Informacje o projekcie

Tytuł projektu: Technologia i chronologia najstarszych naczyń glinianych w dorzeczu górnej Wisły (VI/V tys. BC)

Kierownik projektu: dr Agnieszka Czekaj-Zastawny

Jednostka prowadząca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Źródło finansowania projektu: Narodowe Centrum Nauki w Krakowie nr projektu N N109 181040

Kontakt:

email: aczekajzastawny@gmail.com
IAE PAN, Kraków tel.: 12 422 29 05

Wykonawcy

Jednostki zaangażowane w projekt:

Nazwa jednostki: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Zakres obowiązków: jednostka prowadząca projekt
Nazwa jednostki: Archeometria (http://www.archeometria.pl), Zakres obowiązków: wykonanie specjalistycznych analiz mineralogiczno-petrograficznych i fizyko-chemicznych
Nazwa jednostki: Poznańskie Laboratorium Radiowęglowe, Zakres obowiązków: wykonanie datowań 14C

Osoby zaangażowane w projekt:

Imię i nazwisko: dr Agnieszka Czekaj-Zastawny
Zakres obowiązków: kierownik projektu; koordynacja projektu, interpretacja wyników analiz, sporządzenie tekstu monografii

Imię i nazwisko: dr Anna Rauba-Bukowska
Zakres obowiązków: wykonanie specjalistycznych analiz mineralogiczno-petrograficznych i fizyko-chemicznych (m.in. szlifów i ich fotografii, analiz planimetrycznych, granulometrycznych, skaningu, analiz porowatości, gęstości, interpretacja wyników)

Charakterystyka

Cel główny projektu:

Rekonstrukcja technologii produkcji naczyń z terenu dorzecza górnej Wisły oraz powiązanie jej rozwoju z poszczególnymi fazami chronologicznymi kultury ceramiki wstęgowej rytej.

Cele szczegółowe projektu:

Powiązanie ewolucji stylistyki naczyń z wynikami datowań 14C,
Prześledzenie prawidłowości w zakresie technologii ceramiki w poszczególnych fazach rozwojowych (analizy technologiczne na seriach prób ceramiki wyłonionych w ramach typów naczyń, w celu zbadania zależności pomiędzy morfologią a technologią ich wytwarzania, pierwotną funkcją poszczególnych form oraz uchwyceniu ewentualnych różnic chronologicznych i terytorialnych, także rekonstrukcji procesu wytwarzania ceramiki, tj. pozyskiwania i wyboru surowców, przygotowania i składu masy ceramicznej, metod lepienia oraz wypalania).

Działania prowadzące do osiągnięcia celów:

Na całość projektu składają się dwa elementy, tj. badania w zakresie chronologii bezwzględnej faz stylistyczno-rozwojowych (datowania 14C) oraz technologii ceramiki.

Stylistyczno-chronologiczne fazy kultury ceramiki wstęgowej rytej powiązane zostaną z wynikami datowań radiowęglowych. W celu wykonania serii dat radiowęglowych dla każdej fazy, do analizy przeznaczono 15 prób z wybranych stanowisk położonych w dorzeczu górnej Wisły.
Odnośnie rekonstrukcji procesu wytwarzania ceramiki prowadzone są analizy technologiczne: mineralogiczno-petrograficzne i fizyko-chemiczne (m.in. analiza szlifów pod mikroskopem polaryzacyjnym, obserwacje (SEM) i analizy (EDS) pod mikroskopem skaningowym, badania własności fizycznych naczyń). Badaniami objęto 195 prób naczyń kultury ceramiki wstęgowej rytej z kilkudziesięciu stanowisk archeologicznych w dorzeczu górnej Wisły.

Harmonogram projektu:

Kwerenda, wykonanie rysunków materiałów zabytkowych oraz dokumentacji pobranych prób
Wykonanie analiz 14C, mineralogiczno-petrograficznych i fizyko-chemicznych
Analiza i synteza wyników badań, przygotowanie tekstu monografii

Rezultaty:

Do podstawowych osiągnięć dotychczasowych badań zaliczyć można:

realizację projektu rozpoczęto w roku 2011. Pobrano wszystkie próby do badań i przekazano do laboratoriów. Obecnie przeprowadzane są kompleksowe analizy. Podstawowe wnioski sformułowane zostaną pod koniec r. 2012.

Planowane rezultaty:

Datowania 14C dla poszczególnych faz stylistyczno-chronologicznych kultury ceramiki wstęgowej rytej w dorzeczu górnej Wisły
Wyniki badań mineralogiczno-petrograficznych i fizyko-chemicznych umożliwiające rekonstrukcję procesu wytwórczego oraz pierwotnej funkcji różnych typów naczyń glinianych kultury ceramiki wstęgowej rytej
Rezultaty powyższych analiz pozwolą na ustalenie bezwzględnych ram periodyzacji wewnętrznej kultury ceramiki wstęgowej rytej i korelację jej rozwoju z sąsiednimi regionami; umożliwią także wskazanie ewentualnych różnic w stylistyce, czy elementach procesu wytwórczego pomiędzy poszczególnymi regionami osadniczymi kultury ceramiki wstęgowej rytej.

Aktualności

Referat na konferencji:

Settlement, Communication and Exchange around the Western Carpathians in European Context International Workshop at the Institute of Archaeology, University of Kraków October 27–28, 2012: Czekaj-Zastawny A., Rauba-Bukowska A. Technology of the oldest vessels in the upper Vistula River basin - imports against the local pottery.

Publikacje

Czekaj-Zastawny A. w druku. Linear pottery culture in the upper Vistula River basin - settlement patterns. In: The domestic space in LBK settlements, Verlag Marie Leidorf
Rauba-Bukowska A. w druku., New data on the distribution of the pottery finds in the LBK settlement at Brzezie 17 in Southern Poland. In: The domestic space in LBK settlements, Verlag Marie Leidorf