Informacje o projekcie
Tytuł projektu: Archeometalurgia miedzi. Karpackie ośrodki metalurgiczne we wczesnej epoce brązu.
Kierownik projektu: Urszula Bugaj
Jednostka prowadząca projekt IAE PAN
Źródło finansowania projektu: NCN, 2013-2015
Wykonawcy
Jednostki zaangażowane w projekt:
Nazwa jednostki: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Nazwa jednostki: Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Materiałowej
Nazwa jednostki: Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, Wydział Geologii; Instytut Geochemii, Mineralogii i Petrologii
Osoby zaangażowane w projekt:
Imię i nazwisko: Urszula Bugaj, Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Zakres obowiązków: nadzór merytoryczny i koordynacja prowadzonych badaniami - ukierunkowanie ustaleń klucza doboru zabytków i złóż do analiz, dobór zabytków do kolejnych etapów analiz przy uwzględnieniu wyników analiz wstępnych interpretacja wyników analiz w kontekście przemian społeczno kulturowych wczesnej epoki brązu w Europie Środkowej opracowanie metodyki badań metalurgicznych we współpracy z pozostałymi członkami zespołu badawczego projektu przygotowanie tekstu do publikacji.
Imię i nazwisko: Halina Garbacz, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Materiałowej
Zakres obowiązków: inżynieria materiałowa: określenie składu chemicznego, fazowego oraz jednorodności mikrostruktury badanych obiektów, ustalenie wytycznych do badań złóż dotyczących głównych składników stopowych, domieszek i zanieczyszczeń, opis właściwości mechanicznych materiałów, z których wykonane są zabytki w oparciu o pomiary twardości - informacje istotne z punktu widzenia odtworzenia procesu technologicznego, interpretacja wyników analiz materiałowych opracowanie nowych założeń metodycznych archeometalurgii we współpracy z geologami i archeologami z zespołu badawczego powołanego do realizacji projektu
Imię i nazwisko: Zdzisław Hensel, Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Zakres obowiązków: sporządzenie wytycznych do badań złóż i zabytków metalowych wspólnie z pozostałymi członkami zespołu; analiza porównawcza wyników badań chemicznych
Imię i nazwisko: Sławomir Ilnicki, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, Wydział Geologii; Instytut Geochemii, Mineralogii i Petrologii
Zakres obowiązków: geochemia, mineralogia, petrologia: interpretacja wyników analiz geologicznych; opracowanie nowych założeń metodycznych archeometalurgii we współpracy z archeologami i inżynierami materiałowymi z zespołu badawczego powołanego do realizacji projektu.
Imię i nazwisko: Krzysztof Nejbert, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, Wydział Geologii; Instytut Geochemii, Mineralogii i Petrologii
Zakres obowiązków: geochemia, mineralogia, petrologia: interpretacja wyników analiz geologicznych; opracowanie nowych założeń metodycznych archeometalurgii we współpracy z archeologami i inżynierami materiałowymi z zespołu badawczego powołanego do realizacji projektu.
Imię i nazwisko: Michał Auch, Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Zakres obowiązków: analiza statystyczna wyników badań chemicznych przedmiotów metalowych.
Imię i nazwisko: Tomasz Onyszczuk, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Materiałowej
Zakres obowiązków: czyszczenie laserowe i analiza chemiczna zabytków archeologicznych wykonanych z miedzi i jej stopów.
Charakterystyka
Cel projektu:
Projekt jest zamierzeniem ściśle multidyscyplinarnym. Jego naukowym celem jest:
opracowanie metodyki badawczej archeometalurgii w oparciu o uwarunkowania środkowoeuropejskiej wczesnej epoki brązu, przy wykorzystaniu nowoczesnych metod charakteryzowania mikrostruktury, analizy składu chemicznego i fazowego stosowanych w inżynierii materiałowej oraz najnowszych rozwiązań w zakresie analiz izotopów Pb i Cu, a także charakterystyki mineralogicznej i geochemicznej rud i żużli wykonywanych w trakcie badań geologicznych;
opracowanie skutecznego programu badawczego - ustalenie nowych, uniwersalnych procedur badawczych od momentu pobierania próby ze złoża do identyfikacji surowca, z którego został wykonany zabytek - do wykorzystania w przyszłych badaniach nad proweniencją przedmiotów wykonanych z miedzi i jej stopów
Stworzenie "unikatowego warsztatu badawczego" w oparciu o powołany, interdyscyplinarny zespół specjalistów, umożliwi przeprowadzenie kolejnych etapów badań archeometalurgicznych o ustalonej już strategii. Po sprawdzeniu skuteczności i odpowiednim doborze metod analizy będzie można dokonać identyfikacji złóż miedzi i surowca użytego do wykonania zabytków (w ramach kolejnego projektu badawczego).
Harmonogram projektu:
Badania wstępne
Analizy złóż miedzi
Analizy zabytków metalowych
Opracowanie i interpretacja wyników analiz
Rezultaty:
Tworzenie nowego warsztatu - z punktu widzenia humanistyki - przebiega przede wszystkim w oparciu o zmianę i kreowanie nowych perspektyw badawczych oraz zmianę tradycyjnego sposobu myślenia. Jednym ze sposobów dotarcia do nowych rozwiązań jest przeprowadzenie kompleksowych badań multidyscyplinarnych.
