dr Zuzanna Bogumił

Ośrodek Etnologii i Antropologii Współczesności

kontakt: mitregaz@wp.pl; zbogumil@iaepan.edu.pl
https://pan-pl.academia.edu/ZuzannaBogumil
https://scholar.google.pl/citations?user=sL9KKsAAAAAJ&hl=en

 

 

Zainteresowania badawcze i obszar badań

 

Moje zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problematyki pamięci i badań muzealnych. Dotychczas zajmowałam się znaczeniem wystaw historycznych w Europie Środkowej i Wschodniej (The Enemy on Display, 2015), przede wszystkim jednak pamięcią i upamiętnianiem represji sowieckich w Rosji (Pamięć Gułagu, 2012; Gulag Memories, 2018). Początkowo interesowały mnie świeckie upamiętnienia, obecnie prowadzę badania poświęcone prawosławnej interpretacji doświadczenia represji sowieckich. W badaniach skupiłam się na kulturowej analizie znaczenia nowego męczeństwa, procesie powstawania miejsc kultu o charakterze historyczno-religijnym, znaczeniem działań upamiętniających religijnych aktorów pamięci. Interesuje mnie jak pamięć i religia przenikają się w tych działaniach, ale również jak te działania wpływają na świecką pamięć o represjach i ich rozumienie. Dlatego moje rozważania teoretyczne oscylują wokół kategorii pamięci postsekularnej i postreligijnej. Badania nad religijnym wymiarem pamięci prowadziłam również w Polsce starając się pokazać jak przy pomocy religii i religijnych wyobrażeń wspólnoty lokalne radzą sobie, lub nie z doświadczeniem traumy zbiorowej czasów drugiej wojny światowej (Milieux de mémoire in LateModernity, 2019).

 

 

Wybrane publikacje

 

Monografie

Z. Bogumił, M. Głowacka-Grajper. 2019. Milieux de mémoire in Late Modernity: Local Communities, Religion and Historical Politics. Berlin: Peter Lang.

 

Z. Bogumił. 2018. Gulag Memories. The Rediscovery and Commemoration of Russia's Repressive Past. Translated from the Polish by Philip Palmer. Oxford & New York: Berghahn Books.

 

Z. Bogumił, J. Wawrzyniak, T. Buchen, C. Ganzer, M. Senina. 2015. The Enemy on Display: The Second World War in Eastern European Museums. Oxford & New York: Berghahn Books.

 

Z. Bogumił. 2012. Pamięć Gułagu. Kraków: Universitas.

 

Artykuły w czasopismach

 

Z. Bogumil, T. Voronina. 2020. „A Time of Persecution or a Time of Glory? The Russian Orthodox Church’s Centenary Commemorations of the 1917 Revolution.” Religion, State, Society. doi: 10.1080/09637494.2020.1761756

 

Z. Bogumił. M. Łukaszewicz. 2018. „Between History and Religion: The New Russian Martyrdom as an Invented Tradition.” East European Politics and Societies, Vol. 32 (4), 936-963. doi: 10.1177/0888325417747969

 

Z. Bogumił, T. Voronina. 2018. “Islands of One Archipelago: Narratives about the Solovetskie Islands and the Memory of Soviet Repressions.” Laboratorium: Russian Review of Social Research 10 (2), 104-21.

 

M. Łukaszewicz., Z. Bogumił. 2017. „Historia dwudziestowiecznych prześladowań Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przedstawiona na ikonie Soboru Świętych Nowych Męczenników i Wyznawców Rosyjskich.” Studia Religiologica, 50 (1), s. 75–101. doi:10.4467/20844077SR.17.005.6525

 

Bogumił, Z. 2017. „Pamięć religijna społeczności lokalnych – przykład Jedwabnego”. Kultura i Społeczeństwo, nr 3: 161-184.

 

Bogumił, Z. 2016. „Chłopska pamięć wojny – na przykładzie fotografii Feliksa Łukowskiego”, Kultura i Społeczeństwo, nr 1: 101-125.

 

Bogumił, Z, Moran, D & E Harrowell. 2015. “Sacred or Secular? ‘Memorial’, the Russian Orthodox Church, and the Contested Commemoration of Soviet Repressions”, Europe-Asia Studies 67 (9) 1416-44.

 

Rozdziały w monografiach zbiorowych

 

Z. Bogumił. 2018. “Polish Experiences of Dialogues about Difficult Past in XX Century with Neighboring Nations”, w: Nobuya Hashimoto ( red. ), Conflicted Past: Politicization of History in Europe and Asia.Iwanamishoten, ISBN 9784000612579, s. 133-161.

 

Z. Bogumił, J. Wawrzyniak. 2016. War Trauma in the City Museums of Saint Petersburg, Warsaw, Dresden, w: A. Wolff-Powęska, P. Forecki (red.), World War II and Two Occupations. Dilemmas of Polish Memory. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang, s. 145-167.

 

Z. Bogumił. 2016. The Solovetski Islands and Butovo as two "Russian Golgothas". New Martyrdom as a Means to Understand Russian Repression, w: Felicitas Fischer von Weikersthal and Karoline THaidigsmann (red.): (Hi-)Stories of the Gulag. Fiction and Reality. Heidelberg: Universitätsverlag Winter, s. 133-154.

 

Redakcje monografii zbiorowych i numerów specjalnych

 

Z. Bogumił, A. Szpociński (ed.). 2018. Stare i nowe tendencje w obszarze pamięci społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

 

 

Aktualnie prowadzone projekty

 

Memory of Repressions

Koordynator grantu NCN „Od wroga ludu do świętego męczennika – analiza obchodów 100-lecia Rewolucji 1917 roku i 80-lecia Wielkiego Terroru w Rosji.”(UMO-2016/21/B/HS6/03782 (2017-2021)

Wykonawcy: Ekaterina V. Klimenko (PhD student), Elena V. Kucheryavaya (post-doc), dr Marta Łukaszewicz (IR UW), dr Tatiana Voronina (Zurich University).

Celem projektu jest analiza wpływu prawosławnego dyskursu na kształt obchodów rocznicowych Rewolucji 1917 roku i Wielkiego Terroru. Chcąc zyskać przychylność władz, Kościół Prawosławny coraz silniej podkreśla pozytywne elementy czasów sowieckich, w tym rolę Stalina. Niniejszy projekt pokarze zatem jakiej transformacji znaczeniowej ulegnie religijny dyskurs nowego męczeństwa po to, by stać się wykładnią dla oficjalnej państwowej interpretacji przeszłości. Innymi słowy, na ile nowe rosyjskie męczeństwo staje się elementem szerszych przemian ideologicznych w Rosji. Przyglądamy się też miejscom pamięci powstałym z okazji jubileuszu, by sprawdzić,w jaki sposób opowiadają one o przeszłości i jak pamięć, historia i religia współtworzą te miejsca.Dotychczasowe rezultaty projektu opublikowano m.in. w East European Politics and Societies, Studia Religiologica, State, Religion and Society oraz Nationalities Papers, Przegląd Wschodnioeuropejski.

 

 

Wybrane ukończone projekty

 

Milieux de mémoire w Europie Środowo-Wschodniej – przykład Polski (2014-2018)

Koordynator grantu NCN (SONATA 2013/09/D/H/S6/02630)

Wykonawcy: dr Małgorzata Głowacka-Grajper (IS UW), dr Marta Karkowska (IFiS PAN)

Celem projektu była operacjonalizacja koncepcji milieu de mémoire Pierra Nory i jej wykorzystanie do opisu funkcjonowania pamięci wspólnot lokalnych. Rezultatem projektu jest książka Milieux de mémoire in Late Modernity: Local Communities, Religion and Historical Politics wydana przez Peter Lang w 2019 roku, w której wspólnie z Małgorzatą Głowacką-Grajper pokazujemy, w jaki sposób wspólnoty lokalne reagują na pojawienie się zewnętrznego aktora pamięci, który na ich terenie przystępuje do tworzenia upamiętnienia opartego na lokalnej historii, ale odnoszącego się do historii ogólnopolskiej. Wyniki badań członków i współpracowników zespołu ukazały się również w monografii wieloautorskiej Stare i nowe tendencje w obszarze pamięci społecznej, przygotowanej przeze mnie wspólnie z Andrzejem Szocińskim i opublikowanej w serii Społeczeństwo Polskie wobec Przeszłości, Wydawnictwa Scholar.

 

Z kolekcji zdjęć Feliksa Łukowskiego – rekonstrukcja życia wsi w latach 40. XX wieku na Zamojszczyźnie (2015)

Projekt finansowany przez Akademię Pedagogiki Specjalnej (BSTP 37/15-I).
Wykonawcy: Ewa Mazur (Dom Spotkań z Historią) oraz Beata Mielcarz (historyk sztuki).

Celem projektu było ustalenie czy przyglądając się fotografiom Feliksa Łukowskiego z okresu wojny, możemy zrekonstruować i zrozumieć realia życia wsi zamojskiej okresu okupacji niemieckiej. Rezultatem projektu była wystawa „Zapamiętane niezapisane o wojnie na fotografiach Feliksa Łukowskiego”, którą można było oglądać w Domu Spotkań z Historią między majem i sierpniem 2016 roku. Wystawa następnie była prezentowana w różnych muzeach regionalnych, w tym w Muzeum Zamoyskich w Zamościu, gdzie jest przechowywana kolekcja zdjęć Feliksa Łukowskiego. Powstał również artykuł naukowy „Chłopska pamięć wojny – na przykładzie fotografii Feliksa Łukowskiego”, który ukazał się w Kulturze i Społeczeństwie.

 

 

Nagrody i stypendia

 

03.09 – 31.10.2011: Visiting Fellowship w Aleksanteri Institute w Helsinkach. Projekt: Novomuchenichestvo – the Orthodox Interpretation of the Experience of the Soviet Repressions.

 

16.09 – 01.10.2010: gość projektu: "Zwischenreligiöser Tradition, kommunistischer Prägung und kultureller Umwertung: Transnationalität in den Erinnerungskulturen Ostmitteleuropas seit 1989" w Geisteswissenschaftliche Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas (GWZO) w Lipsku.

 

 

Członkostwo w organizacjach

 

Członek Memory Studies Association