Mgr. Jakub Niebylski

Ośrodek Archeologii Gór i Wyżyn w Krakowie

 

jakub.m.niebylski@gmail.com

https://iaepan.academia.edu/JakubMNiebylski

https://researchgate.net/profile/Jakub_Niebylski

https://orcid.org/0000-0002-6507-6087

Zainteresowania badawcze:

Główny obszar zainteresowań badawczych obejmuje zagadnienia związane z górnictwem krzemienia i wykorzystania tego surowca w nowożytności. W obrębie tego skupiam się na tematyce skałek do broni palnej w Europie Środkowej od 4. ćw. XVIII w. do wieku XIX, ze szczególnym uwzględnieniem podkrakowskiego zagłębia skałkarskiego oraz podstanisławowskiego zagłębia skałkarskiego (Ukraina) i związaną z nimi rzeźbą nakopalnianą oraz zróżnicowaniem wyrobów krzemiennych z pracowni na tym obszarze.

Drugim obszarem zainteresowań badawczych jest archeologia współczesnych konfliktów zbrojnych. Tematem badań jest kultura materialna poszczególnych armii i zagadnienie sztuki okopowej, a w szczególności rozwój i zróżnicowanie amunicji strzeleckiej i artyleryjskiej od okresu średniowiecza po czasy współczesne, a także jej oddziaływanie na ówczesną taktykę wojskową.

Bieżące badania dotyczą problematyki galicyjskich ośrodków produkcji skałkarskiej. Związane są one z próbą stworzenia typologii krzemiennych skałek do broni odprzodowej okresu Wojen Napoleońskich, wskazania między nimi różnic produkcyjnych, wskazania miejsc produkcji oraz miejsc pozyskiwania surowca i cech umożliwiających określenie ich proweniencji.

W tym celu wykonywane są analizy morfometryczne skałek i broni, badania traseologiczne w celu identyfikacji śladów ich użycia, fizykochemiczne analizy surowcowe gotowych produktów i prób surowca z wychodni, jak również weryfikacja wzmiankowanych w źródłach historycznych pracowni i kopalń.

 

Aktualnie prowadzone projekty:

„Galicyjskie ośrodki produkcji skałkarskiej”

Projekt dotyczy zagadnienia nowożytnej eksploatacji skał krzemienionośnych na potrzeby przemysłu skałkarskiego. Zakres terytorialny obejmuje tereny Polski – rejon Krakowa oraz Ukrainy. Efektem realizacji projektu będzie stworzenie monografii, na potrzeby której opracowana zostanie typologia skałek do broni palnej wykonywanych w Galicji oraz rejestracja miejsc wydobycia surowca i pracowni skałkarskich na tym obszarze. Wykonane w tym celu zostaną badania metryczne broni, analizy surowcowe i morfometryczne skałek pochodzących z pewnych kontekstów archeologicznych, analizy prób surowca z kopalń i weryfikacje terenowe stanowisk. Problem skałkarstwa, będącego ostatnim przemysłem wykonującym narzędzia z krzemienia jest słabo rozpoznany. Planowane działania i metody archeologiczne pozwolą na pierwsze, całościowe opracowanie przemysłu skałkarskiego w dobie wojen napoleońskich, będącego strategicznym dla armii austriackiej.

„Analiza pochówku huńskiego ze stan. Czulice nr 21, pow. Krakowski”

Projekt dotyczy odkrytego przeze mnie pochówku huńskiego, który w swojej formie nawiązuje do tego typu obiektów pochodzących z obszarów stepowych. Pochowano w nim dwóch osobników, spośród których jeden ma wyraźne cechy charakteryzujące kulturę Hunów. W wyposażeniu grobu znalazły się też szkielety trzech zwierząt, kabłączek, dwie sprzączki z zachowanym fr. rzemienia, nóż oraz dwa naczynia.

Bardzo dużą wartość będą miały wyniki analiz ludzkich szkieletów (badania czaszki, DNA, badania bakteriologiczne, badania w kierunku wyjaśnienia pochodzenia osobników, C14, ale też wyniki analiz kości zwierząt (badania izotopowe węgla, azotu i strontu, C14, sezonowości) oraz materiałów roślinnych.

Wyniki przeprowadzonych badań omawianego zespołu przyczynią się do wyjaśnienia charakteru relacji ludności kultury przeworskiej z terenu południowej Polski z obecnością Hunów oraz ich strukturami organizacyjnymi tworzonym na południe od Karpat.

Nagrody i stypendia:

2014 – Stypendium DAAD

Członkostwo w organizacjach:

European Association of Archaeologists

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków