Dr hab. Aleksander Paroń, prof. IAE PAN

Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza

 

par@arch.pan.wroc.pl

https://iaepan.academia.edu/AleksanderParo%C5%84

 

Zainteresowania badawcze:

1) Relacje polityczne i kulturowe między społecznościami koczowniczymi a rolniczymi na obszarze Eurazji (głównie zachodnia, europejska część tzw. Wielkiego Stepu) w okresie starożytności i średniowiecza

2) Obraz nomady w źródłach pisanych wytworzonych przez społeczności osiadłe Eurazji (głównie tradycja łacińska, starogrecka i bizantyńska)

3) Bizancjum i jego relacje ze światem zewnętrznym w X-XII wieku (głównie kontakty z koczownikami Wielkiego Stepu oraz Wschodnią i Południową Słowiańszczyzną)

4) Bitwa legnicka (9 IV 1241) i pamięć o niej

5) Procesy osadnicze w monarchii Piastów (głównie obszar Śląska)

 

Wybrane publikacje:

Monografie:

Adamska D., Latocha A., Nowakowski D., Paroń A., Siehankiewicz M., Robert S. (2014). Słownik wsi śląskich w średniowieczu, t. 1: Powiat lubiński. Wrocław: IAE PAN, 308s.

Paroń A. (2015), Pieczyngowie. Koczownicy w krajobrazie politycznym i kulturowym średniowiecznej Europy. Wrocław: IAE PAN, 520s.

Chorowska M., Eysymont R., Kolenda J., Krzywka Ł., Młynarska-Kaletynowa M., Paroń A. (2017) Milicz (Atlas Miast Polskich, red. R. Czaja: t. 4: Śląsk, red. M. Młynarska-Kaletynowa: z. 7, red. R. Eysymont), Wrocław 2017, 55s., tab. 27.

 

Artykuły w czasopismach:

Paroń A. (2007). Uwagi nad kulturową i etniczną identyfikacją koczowników na przykładzie Herodotowego ekskursu o Scytach. Fontes Archaeologici Posnanienses. Annales Musei Archaeologici Posnaniensis 43, 51-60.

Paroń A. (2007a). Pieczyngowie na kartach De administrando imperio Konstantyna VII Porfirogenety. Classica Wratislaviensia 27, 97-112.

Paroń A. (2009). Nomadic Peoples of the Black Sea Steppes – from Cimmerians to Polovtsy. Outline of the Political Relations. Sprawozdania Archeologiczne 61, 97-146.

Paroń A. (2009a). Участие византийской дипломатии в убийстве князя Святослава Игоревича. Stratum Plus. Archaeology and Cultural Anthropology 2005-2009 (5: Russian Times/Русское Время), 494-499.

Paroń A. (2013). Brunona z Kwerfurtu wyprawa do Pieczyngów – aspekty misyjne i polityczne. Slavia Antiqua 54, 97-116.

Paroń A. (2014). The Image of Nomads of the Black Sea Steppes in the Byzantine Historiography of the 10th-12th centuries. Perceiving of the “Other” and Political Practice. Pontica 47., 111-121.

Paroń A. (2015). Auri cupidine immensa flagrantes, czyli o koczowniczej żądzy dóbr, Wratislaviensium Studia Classica olim Classica Wratislaviensia 4 (35), 317-330.

Paroń A. (2015a). The Greed of the Nomads. Literary Topes and Reality. International Journal of Eurasian Studies 2. red. Yu Taishan, Li Junxiu, Bruce Doar. Beijing, 64-79.

Paroń A. (2016). Civitas on the move: The City and State for the Nomads of Northern Eurasia. International Journal of Eurasian Studies 4. red. Yu Taishan, Li Junxiu, Bruce Doar. Beijing, 144-155.

Rozdziały w monografiach zbiorowych (10 najważniejszych):

Paroń A. (2005). „Trzeba abyś tymi oto słowami odparł i to niedorzeczne żądanie” – wokół De administrando imperio Konstantyna VII Porfirogenety. W: Rosik S., Wiszewski P. (red.), Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego (345-363). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Paroń A. (2008). The Battle of Legnica (9 April 1241) and its Legend. W: P. Wiszewski (red.), Meeting with Emotions. Human Past between Anthropology and History (89-108). Wrocław: Chronicon.

Paroń A. (2008a). Ugoda w sprawie kasztelanii milickiej (26. VI 1249). W: Kolenda J. (red.), Milicz. Clavis Regni Poloniae. Gród na pograniczu (93-124). Wrocław: IAE PAN.

Paroń A. (2009). Die Stammeseliten und das Phänomen des Kulturwandels. Grundlegende Bemerkungen anhand des Beispiels der Nomadenvölker der euroasiatischen Steppen im Mittelalter. W: A. Klammt, S. Rosignol (red.), Mittelalterliche Eliten und Kulturtransfer östlich der Elbe. Interdisziplinäre Beiträge zu Archäologie und Geschichte im mittelalterlichen Ostmitteleuropa (43-54). Göttingen: Universitätsverlag.

Paroń A. (2009a). Zjawisko zmiany kulturowej w społecznościach koczowniczych na przykładzie Pieczyngów. W: Moździoch S. (red.), Stare i nowe w średniowieczu. Pomiędzy innowacją a tradycją (VI Spotkania Bytomskie) (443-475). Wrocław: IAE PAN.

Paroń A. (2012). The Picture of the Scythians in History by Herodotus and Xiongnu in Shiji by Sima Qian. An attempt at comparison. W: G. Malinowski, A. Paroń, B.Sz. Szmonoiewski (red.). Serica – Da Qin. Studies in Archaeology, Philology and History on Sino-Western Relations (Selected Problems) (71-100). Wrocław: Gajt.

Paroń A. (2013). Consensus through violence? Some remarks on the relations between the nomadic societies of the medieval Eurasia and the outside world. W: S. Moździoch, P. Wiszewski (red.). Consensus or violence? Cohesive Forces in Early and High Medieval Societies (9th-14th c.) (271-284). Wrocław: IAE PAN.

Paroń A. (2013a). „Facta est christiana lex, in pessimo et crudelissimo populo.” Bruno of Querfurt among the Pechenegs. W: F. Curta, B.-P. Maleon (red.). The Steppe Lands and the World Beyond Them. Studies in honor of Victor Spinei on his 70th birthday (161-178). Iaşi: Editura Universității „Alexandru Ioan Cuza”.

Paroń A. (2013b). Wczesne państwa nomadów w Europie wczesnego średniowiecza (do 1000 roku). Modele i prawidłowości rozwoju. W: Banaszkiewicz J., Kara M., Mamzer H. (red.), Instytucja „wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur (221-248). Poznań: IAE PAN.

Paroń A. (2018). How to deal with the steppe fauna ? Considerations on the Byzantine perception of nomads and on the Byzantine policy towards them (10th-12th century). W: G. Bilavschi, D. Aparaschivei (red.). Studia Mediaevalia Europaea et Orientalia. Miscellanea in Honorem Professoris Emeriti Victoris Spinei Oblata (217-238). Bucharest: Publishing House of the Romanian Academy.

 

Redakcje monografii zbiorowych:

Paroń A., Rossignol S., Szmoniewski B.Sz., Vercamer G. (red.). (2010). Potestas et communitas. Interdisziplinäre Beiträge zu Wesen und Darstellung von Herrschaftsverhältnissen im Mittelalter östlich der Elbe/Interdisciplinary Studies of the Constitution and Demonstration of Power Relations in the Middle Ages East of the Elbe. Wrocław-Warszawa: IAE PAN, Niemiecki Instytut Historyczny, 373s.

Malinowski G., Paroń A., Szmoniewski B.Sz. (red.). (2012). Serica – Da Qin. Studies in Archaeology, Philology and History on SinoWestern Relations (Selected Problems). Wrocław: Gajt, 143s.

 

Aktualnie prowadzone projekty:

2018-2022 – „De administrando imperio – sporządzenie przekładu na język polski, wraz z rozległym komentarzem i wstępem, bizantyńskiego traktatu dyplomatycznego Konstantyna VII Porfirogenety”. Grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, nr 0375/NPRH6/H22/85/2018. Jednostka realizująca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Funkcja: Kierownik projektu.

2017-2020 – Przekład na język angielski i publikacja w wydawnictwie Brill monografii Aleksandra Paronia Pieczyngowie. Koczownicy w krajobrazie politycznym i kulturowym średniowecznej Europy. Grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, nr 0046/NPRH5/H21/84/2017. Jednostka realizująca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Funkcja w zespole badawczym: Kierownik projektu.

2014-2019 – „Pomorze i Polska w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (od słowiańskich plemion do przełomu XII/XIII w.)”. Grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, nr 0110/NPRH3/H12/82/2014. Jednostka realizująca projekt: Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Funkcja w zespole badawczym: wykonawca.

2018-2022 – Słownik wsi śląskich w średniowieczu, t. 2: Powiat polkowicki, t. 3: Powiat wołowski Grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki nr 11H 17 0157 85. Jednostka realizująca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Funkcja w zespole badawczym: wykonawca.

 

Wybrane ukończone projekty:

2013-2018 – „Relations between sedentary communities and nomads in the border of Christian world during the Middle Ages. The case of the Extra-Carpathian and Danubian area / Relacje pomiędzy społecznościami osiadłymi a koczowniczymi na pograniczu świata chrześcijańskiego w okresie średniowiecza. Przypadek regionów zakarpackich i naddunajskich”.

Jednostki biorące udział w projekcie: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii Rumuńskiej Akademii Nauk (Jassy). Funkcja w zespole badawczym: Kierownik projektu: wraz z dr. George Bilavschim.

2011-2017 – „Nomadic peoples of the Eurasian Steppe in relations with Roman, Byzantine and Chinese Empires. Contacts, connections, conflicts / Koczownicy eurazjatyckich stepów w relacjach z cesarstwami: rzymskim, bizantyjskim i chińskim. Kontakty, związki, konflikty”. Jednostki biorące udział w projekcie: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Historii Chińskiej Akademii Nauk Społecznych (Pekin). Funkcja w zespole badawczym: wykonawca.

2012-2016 – „Regni custodia et clavis – Santok i clavis Regni Poloniae – Milicz jako przykłady dwu grodów granicznych. Przygotowanie bazy źródłowej do przeprowadzenia archeologiczno-historycznego studium porównawczego”.

Grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, nr 11 H 11018480. Jednostka realizująca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Funkcja w zespole badawczym: wykonawca.

 

Nagrody i stypendia:

2007, 2008 – wyjazdy stypendialne fundowane przez Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas przy Uniwersytecie w Lipsku, połączone z prowadzeniem kwerend bibliograficznych oraz prezentacją referatów naukowych.

2013 – stypendium Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej (DAAD), temat: Das Bild von den Nomadenvölker der euroasiatischen Steppen in der mittelbyzantinischen Geschichtsschreibung. Projekt realizowany w Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas przy Uniwersytecie w Lipsku.

2016 – Nominacja do nagrody Fundacji im. Bronisława Geremka za najlepszy debiut książkowy w roku 2015, za monografię Pieczyngowie. Koczownicy w krajobrazie politycznym i kulturowym średniowiecznej Europy.

 

Członkostwo w organizacjach:

Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza Śródziemnego i Europy Południowo-Wschodniej im. Prof. Waldemara Cerana „Ceraneum”, Uniwersytet Łódzki (od 2012 roku).

Komisja Bizantynologiczna PTH (od 2014 roku).