Zadania: zbiór materiałów terenowych (wywiadów etnograficznych)
Osoby zaangażowane w projekt:
Imię i nazwisko: dr Derlicki Jarosław
Zakres obowiązków: kierownik, wykonawca
Charakterystyka
Cel główny projektu:
Etnokulturowy krajobraz Mołdawii był tworzony na przestrzeni wielu stuleci. Ścierały się w nim wpływy rumuńskie, tureckie i słowiańskie. Od XVIII wieku do Besarabii zaczęli napływać tzw. zadunajscy przesiedleńcy, głównie Bułgarzy i Gagauzi, którzy z Bułgarii uciekali przed jarzmem tureckim, a także oczekiwali poprawy swego bytu na nowych terytoriach. Na terenie Budziaku, który stał się głównym celem ich osadnictwa wytworzyły się niezwykle interesujące kultury lokalne będące przedmiotem etnograficznych eksploracji prowadzonych w ramach projektu.
Cele szczegółowe projektu:
Celem projektu jest poszukiwanie powiązań między tym, co etniczne, a tym, co lokalne na pograniczu kulturowym, jakim jest Mołdawia. Dodać warto, że jest to teren specyficzny, w którym kwestie etniczne i narodowe kształtują się w sposób unikatowy. Jednocześnie obserwuje się tam pewną płynność tożsamości etniczno-narodowej, która często bywa jedynie sprawą deklaracji, szczególnie w mieszanych społecznościach lokalnych. Obserwacja i badania etnograficzne przeprowadzone w kilku takich społecznościach lokalnych pozwolą odpowiedzieć na fundamentalne pytanie: czym jest etniczność dla społeczności lokalnej, jakie miejsce w niej zajmuje i w jaki sposób się przejawia? Należy pamiętać, że w Mołdawii miały miejsce konflikty na tle etnicznym i narodowym (jeden z nich w Gagauzji). Dlatego też, wyniki przeprowadzonych tam badań mogą rzucić wiele światła na nasze pojmowanie tych zjawisk. Jednocześnie niezwykle interesujące jest funkcjonowanie społeczności mieszanych etnicznie. W jaki sposób określają się jako wspólnota? W jaki sposób przebiega w ich obrębie komunikacja, przekaz i negocjacja znaczeń? Są to zagadnienia bardzo ważne, tym bardziej, że otaczający nas świat jest coraz bardziej zróżnicowany, stając się stopniowo jednym, wielkim pograniczem kulturowym. W projekcie najistotniejsze będą pojęcia etniczności i lokalności oraz pograniczy kulturowych. Należy pamiętać, że na terenach monoetnicznych, zarówno wspólnoty lokalne, jak i kwestie etniczne funkcjonują w sposób odmienny od tych, występujących na obszarach wieloetnicznych i wielokulturowych. Inne są tam wyznaczniki społeczności lokalnej i w inny sposób kształtuje się tożsamość etniczno-narodowa. Z kolei na pograniczach, czynniki te są znacznie bardziej skomplikowane i wielowarstwowe. Bywa tak, że w ramach jednej społeczności wiejskiej istnieje ostry podział etniczny. Bywa i tak, że społeczność lokalna zupełnie nie przywiązuje znaczenia do kryteriów etnicznych. Oznacza to, że kwestie etniczne odciskają swoje piętno na wspólnotach lokalnych i vice-versa.
Działania prowadzące do osiągnięcia celów:
Etnograficzne badania terenowe (5 wyjazdów po 10-15dni) na terenie autonomii gagauskiej – Gagauz Yeri – w Mołdawii. Rozmowy z jej mieszkańcami, prowadzone według ustalonego kwestionariusza zawierającego pytania o kwestie etniczne i lokalne. Kwerendy w mołdawskich bibliotekach oraz współpraca z pracownikami Akademii Nauk Mołdowy. Publikacja monografii poświęconej wspomnianym zagadnieniom.
Harmonogram projektu:
Zadanie 1. Terenowe badania etnograficzne (5 wyjazdów) i opracowanie zebranych materiałów, miesiące: 1-21.
Zadanie 2. Analiza opracowanych materiałów i przygotowanie monografii, miesiące: 1-45.
Rezultaty:
Osiągnięte rezultaty:
Zbiór ponad 90 wywiadów etnograficznych,
Publikacja monografii: Między etnicznością a lokalnością. Pogranicze bułgarsko-gagauskie w Besarabii, red. J. Derlicki, IAE PAN, 2012.
Planowane rezultaty:
Zbiór materiałów terenowych i publikacja monografii
Publikacje
Między etnicznością a lokalnością. Pogranicze bułgarsko-gagauskie w Besarabii, red. J. Derlicki, IAE PAN, 2012
