Informacje o projekcie

Tytuł projektu: Wielka transformacja kulturowa w mikroregionalnej perspektywie. Trendy zmian w łonie naddunajskich rolników w Małopolsce - studium interdyscyplinarne.

Numer projektu: UMO-2016/21/B/HS3/03137

Kierownik projektu: prof. dr hab. Sławomir Romuald Kadrow

Jednostka prowadząca projekt: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Źródło finansowania projektu: OPUS

Charakterystyka

W połowie VI tys. p.n. rolnicy znad środkowego Dunaju opanowali wielkie połacie Europy. Były to głównie tereny pokryte żyznymi glebami. Przez kilka stuleci wyróżniali się swoistą kulturą materialną (stąd nazwa kultura ceramiki wstęgowej rytej - KCWR), podobnymi obyczajami oraz zunifikowanym systemem wartości. Byli prężni i ekspansywni. Niechętnie wchodzili w bliższe kontakty z miejscową ludnością mezolityczną. Zamieszkiwali duże osiedla. Wznosili wielkie domy. Wyżywienie opierało się niemal całkowicie na rolnictwie i chowie zwierząt domowych. Gardzili myślistwem. Ożywione kontakty utrzymywali tylko z pobratymcami własnej kultury. Ignorowali obcą sobie ludność, tak mezolitycznych łowców, jak i innych neolitycznych rolników.
Pod koniec VI tys. p.n.e. sytuacja zaczęła się zmieniać. Potrzeba całkowitej izolacji ustąpiła miejsca narastającej gorączce nawiązywania kontaktów z mieszkańcami dorzecza Cisy. Zza Karpat sprowadzano coraz więcej obsydianu i z upodobaniem naśladowano wzory tamtejszej ceramiki. Towarzyszyły temu inne zmiany. Miejsce osiedli wiejskich zaczęły zajmować rozległe strefy zasiedlenia. Rozluźniały się ciasne dotychczas więzy łączące mieszkańców domów z jednego osiedla. Poszczególne rodziny zaczęły rywalizować ze sobą w nawiązywaniu coraz bardziej odległych i egzotycznych kontaktów. W rezultacie, w miejsce KCWR, pojawiła się kultura malicka. Zjawiska te można obserwować w kompleksie osadniczym Targowisko-Szarów.
Interdyscyplinarny projekt (archeologia, geofizyka, paleogeografia, paleobotanika) pozwoli na rekonstrukcję wielowątkowego procesu, który zaowocował zmianą kulturową i społeczną przy kontynuacji gospodarki i reguł zasiedlania. Nie łączy się ona z wymianą populacji. Miała raczej charakter „reformacji” dotychczasowego systemu społeczno-kulturowego.