Informacje o projekcie

Tytuł Projektu: Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne – Inwentarz. Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Polski (VI-połowa XII w.)

Kierownik projektu: dr Mateusz Bogucki

Jednostka prowadząca projekt: Ośrodek Archeologii Krajów Nadbałtyckich IAE PAN, Szczecin-Warszawa
Źródło finansowania projektu: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - Narodowy Program Rozwoju Humanistyki nr projektu 11H 11 019980

Kontakt:

e-mail: m.bogucki@iaepan.szczecin.pl
telefon: 22 620 28 81- 86; 652 19 66

Wykonawcy

Jednostki zaangażowane w projekt:

Nazwa jednostki: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Zakres obowiązków: Główny wykonawca projektu.

Osoby zaangażowane w projekt:

Imię i nazwisko: Tadeusz Szczurek
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Wielkopolski (Tom I)

Imię i nazwisko: Genowefa Horoszko
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Pomorza (Tom II)

Imię i nazwisko: Jerzy Piniński
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Pomorza (Tom II)

Imię i nazwisko: dr Mateusz Bogucki
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Warmii i Mazur (Tom II)

Imię i nazwisko: Michał Kulesza
Zakres obowiązków: Współpraca przy opracowywaniu wybranych znalezisk monet z obszaru Pomorza (Tom II)

Imię i nazwisko: Stanisław Suchodolski
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Mazowsza, Podlasia i Polski Środkowej (Tom III)

Imię i nazwisko: Dobrochna Gorlińska
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Mazowsza, Podlasia i Polski Środkowej (Tom III)

Imię i nazwisko: Piotr Chabrzyk
Zakres obowiązków: Współpraca przy opracowywaniu wybranych znalezisk monet z obszaru Mazowsza, Podlasia i Polski Środkowej (Tom III)

Imię i nazwisko: Barbara Butent–Stefaniak
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Śląska (tom IV)

Imię i nazwisko: Bożena Reyman-Walczak
Zakres obowiązków: Rejestracja znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Małopolski (Tom IV)

Imię i nazwisko: Peter Ilisch
Zakres obowiązków: Opracowanie i konsultacja przy określaniu znalezisk monet niemieckich (z wyłączeniem denarów krzyżowych)

Imię i nazwisko: Dorota Malarczyk
Zakres obowiązków: Opracowanie znalezisk monet orientalnych

Imię i nazwisko: Tomasz Nowakiewicz
Zakres obowiązków: Opracowanie ozdób ze skarbów

Ponadto przy pracach nad rejestracją znalezisk monet z poszczególnych dzielnic będą współpracowali: mgr Zbigniew Bartkowiak, dr Adam Kędzierski, prof. Borys Paszkiewicz, mgr Andrzej Romanowski, mgr Arkadiusz Tabaka, mgr Maciej Widawski, mgr Mateusz Woźniak i inni.

Charakterystyka

Cel główny projektu:

Celem projektu jest opublikowanie wszystkich znanych znalezisk (skarbów i pojedynczych) monet wczesnośredniowiecznych (VI-połowa XII w.) dokonanych w obecnych granicach Polski do 2013 roku włącznie. Równie ważne będzie zbudowanie zespołu specjalistów, którzy stworzą mechanizm pozwalający na stałe, cykliczne publikowanie nowo odkrywanych znalezisk.

Cele szczegółowe projektu:

• Monety oraz ich znaleziska gromadne (skarby) i pojedyncze stanowią jedno z fundamentalnych źródeł do poznania gospodarki Polski i Europy wczesnośredniowiecznej. Zinwentaryzowanie i upublicznienie w formie publikacji znalezisk z obszaru Polski jest zadaniem o znaczeniu podstawowym dla współczesnych badań, nie tylko nad historią pieniądza czy ekonomią, ale i dla studiów archeologicznych i historycznych o znaczeniu zarówno regionalnym, jak i szerszym - krajowym i europejskim.
• Dotychczas w Polsce zarejestrowano około 550 wczesnośredniowiecznych skarbów i około 1800 znalezisk monet pojedynczych. Ilość samych monet szacuję się na około 200.000 egzemplarzy. Co roku dokonywane są kolejne liczne odkrycia, zarówno przypadkowo, jak i w trakcie prowadzenia regularnych prac wykopaliskowych. Ich systematyczna i cykliczna publikacja jest niezbędna, bowiem analiza znalezisk monet stanowi stały element większości studiów z zakresu historii pieniądza i gospodarki, archeologicznych studiów osadniczych i historycznych.
• Pierwsze inwentarze PSW ukazały się w latach 1959-1966. Zawierają one jednak zbyt wiele błędów i braków (zaważył ówczesny brak dostępu do zbiorów zagranicznych i archiwów). Projekt reedycji Inwentarzy Polskich Skarbów Wczesnośredniowiecznych z uwzględnieniem znalezisk do 2010 r. wypełni lukę pomiędzy istniejącymi już (lub właśnie kończonymi) inwentarzami znalezisk monet antycznych i późnośredniowiecznych.

Harmonogram projektu:

• Zadanie nr 1 - Zinwentaryzowanie znalezisk, przygotowanie do druku i publikacja pracy Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne. Inwentarz. Tom IV. Małopolska, Śląsk. Publikacja - 2013 r.
• Zadanie nr 2 - Zinwentaryzowanie znalezisk, przygotowanie do druku i publikacja pracy Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne. Inwentarz. Tom III. Mazowsze, Podlasie, Polska Środkowa. Publikacja - 2014 r.
• Zadanie nr 3 - Zinwentaryzowanie znalezisk, przygotowanie do druku i publikacja pracy Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne. Inwentarz. Tom II. Pomorze, Warmia i Mazury. Publikacja - 2014 r.
• Zadanie nr 4 - Zinwentaryzowanie znalezisk, przygotowanie do druku i publikacja pracy Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne. Inwentarz. Tom I. Wielkopolska. Publikacja - 2015 r.
• Zadanie nr 5 - Zinwentaryzowanie znalezisk, przygotowanie do druku i publikacja pracy Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne. Inwentarz za lata 2011-2013. Do tego tomu zostanie dołączony indeks w formie elektronicznej bazy danych, obejmujący wszystkie znaleziska do 2013 r. włącznie. Publikacja - 2015 r.

Działania prowadzące do osiągnięcia celów:

Projekt będzie realizowany zarówno przez doświadczonych jak i młodych numizmatyków, archeologów i historyków. Uruchomienie projektu pozwoli na wykształcenie nowego pokolenia badaczy, którzy w praktyce zapoznają się z tajnikami zawodu i dzięki realnemu kontaktowi z materiałem źródłowym zdobędą praktyczne doświadczenie, które jest niezbędne do utrzymania badań na wysokim poziomie.

Planowane rezultaty:

Wymiernym efektem realizacji projektu będą opublikowane 4 tomy Inwentarzy PSW obejmujące znaleziska do 2010 r. (I - Wielkopolska, II - Pomorze, Warmia i Mazury, III - Mazowsze, Podlasie, Polska środkowa, IV - Małopolska, Śląsk) oraz jeden tom (pierwszy) zbierający znaleziska monet wczesnośredniowiecznych z całej Polski dokonane w latach 2011-2013.

Publikacje

Butent-Stefaniak, B., Malarczyk, D. Obieg pieniężny na Śląsku we wczesnym średniowieczu (od X do połowy XII wieku), Wrocław 2009.
PSW I - J. Slaski, S. Tabaczyński, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Wielkopolski, Polskie Badania Archeologiczne 1, Warszawa- Wrocław 1959.
PSW II - T. i R. Kiersnowscy, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Pomorza, Polskie Badania Archeologiczne 4, Warszawa- Wrocław 1959.
PSW III - A. Gupieniec, T. i R. Kiersnowscy, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Polski Środkowej, Mazowsza i Podlasia, Polskie Badania Archeologiczne 10, Wrocław 1965.
PSW IV - M. Haisig, J. Reyman, R. Kiersnowski, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Małopolski, Śląska, Warmii i Mazur, Polskie Badania Archeologiczne 12, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966.
Suchodolski, S. Reedycja inwentarza znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z obszaru Polski (VI-połowa XII wieku), Wiadomości Numizmatyczne XLIV, 2000, z. 2, s. 161-170 2000
Suchodolski S. Program reedycji inwentarza znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z ziem polskich (VI-połowa XII wieku), [w:] W. Chudziak, S. Moździoch (eds.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce - 15 lat później, Toruń 2006, s. 41-50.

Publikacje będące wynikiem realizacji projektu:

Tom I. Wielkopolska

Polen I

Frühmittelalterliche Münzfunde aus Grosspolen, autorzy: T. Szczurek, P. Ilisch, D. Malarczyk, T. Nowakiewicz, A. Tabaka, B.Paszkiewicz, P. Kaźmierczak, A. Kędzierski, M. Bogucki, M. Sikora, ed. M. Bogucki, S. Suchodolski, P. Ilisch, wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2017, 860 ss.

Tom II. Pomorze

Polen II 1

Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar II. Pommern, autorzy: G. Horoszko, J. Piniński, P. Ilisch, D. Malarczyk, T. Nowakiewicz, M. Bogucki, M. Kulesza, A. Kowalówka, [w:] M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (eds), wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2016, 818 ss.

Tom III. Mazowsze, Podlasie i Polska Środkowa

Polen III 1

Frühmittelalterliche Münzfunde aus Masowien, Podlachien und Mittelpolen, autorzy: D. Gorlińska, S. Suchodolski, M. Bogucki, P. Ilisch, D. Malarczyk, T. Nowakiewicz, [w:] M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (eds), wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2015, 714 ss.

Tom IV. Małopolska i Śląsk

Polen IV 1

Frühmittelalterliche Münzfunde aus Kleinpolen und Schlesien, autorzy: B. Butent-Stefaniak, D. Malarczyk, P. Ilisch, T. Nowakiewicz, B. Reyman-Walczak, [w:] M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (eds), wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2013, 494 ss.

Tom V. Warmia i Mazury, monety z Polski z lat 2011-2013

Polen V 1

Frühmittelalterliche Münzfunde aus Ermland und Masuren. autorzy: M. Bogucki, D. Malarczyk, P. Ilisch, M. Kulesza, J. Piniński, T. Nowakiewicz, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen 2011-2013. Addenda et Corrigenda, autorzy: M. Bogucki, D. Malarczyk, P. Ilisch, P. Chabrzyk, A. Kędzierski, M. Kulesza, R. Wawrzczak, T. Nowakiewicz, [w:] M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (eds), wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2016, 340 ss.

Oprócz zaplanowanych w projekcie publikacji książkowych, wykonawcy projektu opublikowali szereg artykułów dotyczących samej inwentaryzacji, bądź w oparciu o materiały pozyskane w ramach realizacji projektu (lista zostanie dodana niebawem).
Szerokim podsumowaniem projektu jest artykuł S. Suchodolskiego i Mateusza Boguckiego pt. Inwentaryzacja wczesnośredniowiecznych znalezisk pieniądza kruszcowego w Polsce / Cataloging the Early Medieval Silver Hoards and Coins from Poland, opublikowany w 65 tomie Przeglądu Archeologicznego, który można przeczytać w wolnym dostępie:

- Repozytorium RCIN
- Academia.edu