Dr hab. Tomasz Purowski, prof. IAEPAN

Ośrodek Archeologii Pradziejowej

tomasz(et)iaepan.edu.pl
  https://orcid.org/0000-0003-1916-7698

 

https://pan-pl.academia.edu/TomaszPurowski

https://www.researchgate.net/profile/Tomasz_Purowski

https://scholar.google.com/citations?hl=pl&user=9ba4lNcAAAAJ

 

Zainteresowania badawcze:

Moje zainteresowania naukowe, które realizuję w pracy badawczej koncentrują się wokół dwóch tematów. Pierwszym z nich są studia nad przedmiotami wykonanymi z tzw. tworzyw szklistych, tj. „fajansu”, „szklistego fajansu” i właściwego szkła (przede wszystkim z II-I tys. p.n.e., ale też z wczesnego średniowiecza), zaś drugim – osadnictwo oraz praktyki funeralne społeczności kultur łużyckiej, pomorskiej i kurhanów zachodniobałtyjskich na obszarach północno-wschodniej Polski.

 

Wybrane publikacje:

Monografie

• Purowski T. (2003). Cmentarzysko kultury łużyckiej w Ożumiechu na północnym Mazowszu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
• Purowski T. (2012). Wyroby szklane w kulturze łużyckiej w międzyrzeczu Noteci i środkowej Odry. Studium archeologiczno-technologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
• Purowski T. (2019). Od fajansu do szkła. Kontakty ziem polskich z głównymi centrami cywilizacyjnymi w II-I tys. p.n.e. w świetle badań archeometrycznych tworzyw szklistych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

Artykuły w czasopismach

• Purowski T. (2000). Kubek odkryty na cmentarzysku w Ożumiechu, gm. Krzynowłoga Mała, na tle naczyń typu „ulwóweckiego”. Światowit, 2(43)/B, 210-220.
• Purowski T. (2003). Czy należy odrzucić termin „kubek typu elbląskiego?”. Archeologia Polski, 48(1-2), 244-248.
• Purowski T. (2007). Przedmioty szklane odkryte na grodzie ludności kultury łużyckiej w Wicinie, stan. 1. Archeologia Środkowego Nadodrza, 5, 75-172.
• Purowski T. (2007). Evidence of winding technique on glass beads discovered at the Lusatian Culture stronghold in Wicina, site 1. Archaeologia Polona, 45, 27-34.
• Purowski T. (2008). Wyniki badań wykopaliskowych osady obronnej w Tarławkach, pow. węgorzewski. Wiadomości Archeologiczne, 60, 335-360.
• Purowski T. (2008). Problemy badań wyrobów szklanych znanych ze stanowisk kultury łużyckiej na przykładzie pracy J.T. Matysiaka i T. Prokopa (2005). Archeologia Polski, 53(2), 339-350. http://rcin.org.pl/Content/49842/WA308_65288_P321_Problemy-badan-wyrob_I.pdf
• Purowski T. (2008). Badania techniki wyrobu paciorków szklanych okresu halsztackiego metodami petrograficznymi. Archeologia Polski, 53(1), 7-24. http://rcin.org.pl/Content/49810/WA308_64270_P321_Badania-technik_I.pdf
• Purowski T. (2010). Paciorki szklane zdobione linią zygzakowatą odkryte w międzyrzeczu Odry i Wisły na stanowiskach z wczesnej epoki żelaza. Archeologia Polski, 55(1-2), 23-88. http://rcin.org.pl/Content/49526/WA308_66065_P321_Paciorki-szklane_I.pdf
• Dzięgielewski K., Purowski T. (2011). Uwagi o datowaniu i technikach wykonania celtyckich ozdób szklanych z osady w Podłężu koło Krakowa (stanowisko 17). Przegląd Archeologiczny, 59, 75-135. http://rcin.org.pl/Content/50749/WA308_69711_PIII353_Uwagi-o-datowaniu_I.pdf
• Lis V., Purowski T. (2012). Zagadkowe narzędzie z poroża jelenia, znalezione na osadzie obronnej ludności kultury kurhanów zachodniobałtyjskich w Tarławkach, woj. warmińsko-mazurskie. Światowit, 7 (48)/B, 83-87 + Pl. 31-34.
• Purowski T., Dzierżanowski P., Bulska E., Wagner B., Nowak A. (2012). A study of glass beads from the Halstatt C-D from southwestern Poland: Implications for glass technology and provenance. Archaeometry, 54, 144-166. https://doi.org/10.1111/j.1475-4754.2011.00619.x
• Purowski T. (2013). Wyroby ze szkła i „szklistego fajansu” odkryte na cmentarzysku kultur łużyckiej i regionalnej grupy kręgu halsztackiego w Domasławiu, pow. wrocławski. Archeologia Polski, 58(1-2), 23-87. http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=55372&from=publication
• Purowski T., Wagner B., Bulska E., Syta O., Dzierżanowski P. (2014). Glassy faience from the Hallstatt C period in Poland: a chemico-physical study. Journal of Archaeological Science, 50, 288-304. https://doi.org/10.1016/j.jas.2014.06.022
• Purowski T., Nowak A. ([2010] 2015). Chemical composition analysis of the glass of a horned eye-bead from Lubień. Archaeologia Polona, 48, 167-174. http://www.iaepan.edu.pl/archaeologia-polona/article/774
• Kurasiński T., Purowski T., Skóra K. ([2010] 2015). Reuse of Prehistoric items in the Early Middle Ages. The example of the cemetery in Lubień, voivodeship Łódź. Archaeologia Polona, 48, 139-165. http://www.iaepan.edu.pl/archaeologia-polona/article/773
• Purowski T., Wagner B. (2015). Badania składu chemicznego szkieł odkrytych na osadzie kultury lateńskiej w Podłężu koło Krakowa. Przegląd Archeologiczny, 63, 125-146. http://iaepan.vot.pl/czasopisma/index.php/przegladarcheologiczny/article/view/225
• Purowski T., Syta O., Wagner B. (2016). Italian leech-shaped glass fibula bow from the Hallstatt period, discovered in Poland. Archeologické rozhledy, 68, 109-118. http://www.arup.cas.cz/wp-content/uploads/2010/11/AR_2016_1_text-cover1.pdf
• Kamyszek L., Kępa L., Purowski T., Wagner B., Żygadło L. (2018). Znaleziska związane z osadnictwem ludności kultury lateńskiej z Raciborza, stanowisko 426, woj. śląskie. Przegląd Archeologiczny, 66, 177-192. https://doi.org/10.23858/PA66.2018.007
• Purowski T. (2018). Paciorki bursztynowe i szklane z cmentarzyska ludności kultury łużyckiej w Krakowie-Bieżanowie, stan. 30. Archeologia Polski, 63, 99-117.
• Purowski T., Kępa L., Wagner B. (2018). Glass on the Amber Road: the chemical composition of glass beads from the Bronze Age in Poland. Archaeological and Anthropological Sciences, 10(6), 1283-1302. https://doi.org/10.1007/s12520-016-0443-8
• Purowski T., Syta O., Wagner B. (2019). Mycenaean and Egyptian faience beads discovered in southern Poland. Journal of Archaeological Science: Reports, 28.  https://doi.org./10.1016/j.jasrep.2019.102023
•  Purowski T. (2020). New data on the technology of faience production in Central Europe in the Early Bronze Age. Archaeometry, 62, 563-576.
• Purowski T., Syta O., Wagner B. (2020). Between east and west: Glass beads from the eighth to third centuries BCE from Poland. Archaeometry, 62, 752-773.

Rozdziały w monografiach zbiorowych

• Purowski T. (2001). Wstępne wyniki badań przeprowadzonych w latach 1980, 1982-1984 na cmentarzysku kultury łużyckiej w Ożumiechu, na północnym Mazowszu. W: Officina archaeologica optima. Studia ofiarowane Jerzemu Okuliczowi-Kozarynowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (179-184). Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• Purowski T. (2005). Problemy badań nad kulturą grobów kloszowych na Mazowszu. W: Archeologia Mazowsza i Podlasia w roku 2000. Osiągnięcia i problemy (93-107), Archeologia Mazowsza i Podlasia. Studia i Materiały, 2. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
• Purowski T. (2009). Ceramika z osady obronnej ludności kultury kurhanów zachodniobałtyjskich w Tarławkach, pow. Węgorzewo. W: Ceramika bałtyjska. Tradycje i wpływy. Materiały z konferencji, Białystok 21-23 września 2005 roku (13-34). Białystok: Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.
• Dekówna M.,  Purowski T. (2012). Znaleziska związane ze szklarstwem oraz okazy z kwarcu ze stanowiska Janów Pomorski 1. W: M. Bogucki,  B. Jurkiewicz (red.), Janów Pomorski stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008, I:3 (65-260). Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu.
• Purowski T. (2014). Bursztynowy rozdzielacz i szklane paciorki odkryte w obiektach kultury łużyckiej w Targowisku, pow. wielicki. W: J. Górski (red.), Kompleks osadniczy kultury łużyckiej w Targowisku, stan. 10-12, pow. wielicki (289-306), Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Purowski T., Nowak A., Wagner A., Bulska E. (2015). Badania składu chemicznego szkła paciorków z cmentarzyska z wczesnej epoki żelaza w Modlnicy. W: K. Dzięgielewski, M. Dzięgielewska, A. Sztyber (red.), Modlnica, stan. 5. Od późnej epoki brązu po czasy średniowiecza (239-254), Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Purowski T. (2015). Paciorki szklane z cmentarzyska z wczesnej epoki żelaza w Modlnicy. W: K. Dzięgielewski, M. Dzięgielewska, A. Sztyber (red.), Modlnica, stan. 5. Od późnej epoki brązu po czasy średniowiecza (219-238), Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Dekówna M., Purowski T. (2015). Glass Beads. W: A. Buko (red.), Bodzia. A Late Viking-Age elite cemetery in Central Poland (222-261). Brill.
• Dekówna M., Purowski T. (2016). Paciorki szklane. W: A. Buko (red.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego (153-205). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
• Purowski T. (2016). Kolia szklanych paciorków z cmentarzyska w Legnicy. W: K. Nowak, T. Stolarczyk (red.), Metalurdzy znad Kaczawy. Cmentarzysko ciałopalne z epoki brązu odkryte w Legnicy przy ul. Spokojnej (67-74). Legnica: Muzeum Miedzi w Legnicy.
• Purowski T. (2018). Sklenené a „fajansové“ predmety odkryté na archeologických lokalitách z doby bronzovej a obdobia halśtatského v západnom Poľsku. W: D. Staššíková-Štukovská (red.), Historické sklo. Multidisciplinárne o historickom skle III (61-69). Bratislava: Slovenská archeologická spoločnosť SAV a Slovenská sklárska spoločnosť s prispením Fondu na podporu umenia a Občianskym združením Antona Točíka.
• Dekówna M., Purowski T. (2019). Biżuteria szklana z cmentarzyska w Dziekanowicach. W: J. Wrzesiński (red.), Groby z biżuterią wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach / Graves with jewellery from the Early Medieval cemetery in Dziekanowice (237-360). Lednica: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
• Purowski T. (2019). Katalog biżuterii szklanej. W: J. Wrzesiński (red.), Groby z biżuterią z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach / Graves with jewellery from the Early Medieval cemetery in Dziekanowice (361-518). Lednica: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
• Purowski T., Jokubauskas P. (2019). Analizy paciorków "fajansowych" z Kosynia / Analyses of faience beads from Kosyń. W: J. Sobieraj (red.), Początki epoki brązu na Warmii i Mazurach w świetle analiz specjalistycznych / The origins of the Bronze Age in Warmia and Masuria revealed by the scientific analyses (121-132). Olsztyn: Muzeum Warmii i Mazur.
• Purowski T., Sadowska-Topór J. (2020). Działalność naukowa prof. dr hab. Marii Dekówny w latach 2008-2020. W: K. Chrzan, P. Rzeźnik, S. Siemianowska (red.), Ceramika i szkło w badaniach interdyscyplinarnych (11-16). Wrocław: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

 

Wybrane ukończone projekty:

• Kierownik projektu: Tomasz Purowski;

Tytuł projektu: „Tworzywa szkliste z późnej epoki brązu na ziemiach polskich”;

Lata realizacji: 2014-2016;

Nazwa organu przyznającego fundusze na realizację projektu: Narodowe Centrum Nauki (SONATA 5; umowa nr UMO-      2013/09/D/              HS3/04464).

• Kierownik projektu: Tomasz Purowski;

Tytuł projektu: „Technologia wyrobu przedmiotów szklanych z wczesnej epoki żelaza odkrytych w międzyrzeczu Odry i Wisły”;

Lata realizacji: 2010-2012;

Nazwa organu przyznającego fundusze na realizację projektu: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (umowa nr 2021/B/H03/                    2010/38).

 

Nagrody i stypendia:

• 2013 - Medal Instytutu Archeologii i Etnologii PAN;
• Nagroda Dyrektora Instytutu Archeologii i Etnologii PAN za najlepszą publikację książkową w dyscyplinie archeologia w roku 2012 (za pracę Wyroby szklane w kulturze łużyckiej w międzyrzeczu Noteci i środkowej Odry).

 

Członkostwo w organizacjach:

• Association Internationale pour l’Histoire du Verre; od 2005 r. do dziś; Sekretarz Polskiego Komitetu Narodowego AIHV – Międzynarodowego Stowarzyszenia do Badań Historii Szkła.