Dr hab. Bartłomiej Lis

Ośrodek Archeologii Starożytnej Grecji i Rzymu

https://pan-pl.academia.edu/BartłomiejLis

https://scholar.google.pl/citations?user=m37rBCwAAAAJ&hl=en

https://orcid.org/0000-0002-5268-5078

Zainteresowania badawcze:

Moje zainteresowania badawcze koncentrują się na społecznościach zamieszkujących rejon basenu Morza Egejskiego (głównie terytorium obecnej Grecji i zachodnie wybrzeża Turcji) w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza. Zajmuję się przede wszystkim Późną Epoką Brązu (ok. 1700-1050 p.n.e.) i rozwijającą się w tym okresie kulturą mykeńską, która stworzyła wczesne struktury państwowe w oparciu o rozbudowaną administrację, użycie pisma (Linearne B) oraz centra pałacowe ulokowane w kilku regionach na lądzie greckim. Moja specjalizacja to ceramika tego okresu, którą wykorzystuję by lepiej zrozumieć procesy gospodarcze oraz społeczno-polityczne zachodzące na tym obszarze. Interesują mnie m.in. aspekty funkcjonalne ceramiki, zarówno pojedynczych form, jak i całych jej zespołów, które pozwalają poznać charakter zdarzeń które doprowadziły do formowania się konkretnych zespołów. Przy wykorzystaniu metod archeometrycznych (analiza chemiczna oraz petrografia) badam problem handlu i produkcji ceramiki. Staram się zwracać uwagę nie tylko na stronę podażową (czyli produkcję), ale także aktywną rolę popytu (czyli konsumentów, użytkowników ceramiki) w formowaniu zespołów które rozpoznajemy w trakcie wykopalisk. Istotnym kierunkiem moich badań jest także zagadnienie mobilności garncarzy i metody jej rozpoznawania w materiale archeologicznym.

Wybrane publikacje:

Artykuły w czasopismach

• Murray, S., B. Lis, (2023). Documenting a maritime mercantile community through surface survey: Porto Rafti Bay in the post-collapse Aegean, Antiquity. doi:10.15184/aqy.2023.49
• Lis, B., H. Mommsen, J.H. Sterba, T. Van Damme (2023). Regional and interregional networks of ancient Eleon during the early 12th century BCE as seen from the petrographic and neutron activation analyses of pottery, Archaeometry, 10.1111/arcm.12864
• Lis, B., H. Mommsen, J.H. Sterba, (2023). Production and distribution of White Ware towards the end of Late Bronze Age in Greece, Journal of Archaeological Science: Reports 47: 1-7. doi:10.1016/j.jasrep.2022.103812
• Lis, B. and A. Batziou. (2022). A Late Helladic IIIC Early Deposit from Kokotsika plot in Kastro/Palaia (Volos), Annual of the British School at Athens 117: 53-100. doi:10.1017/S0068245422000077
• Murray S.C., Pratt C.E., Stephan R.P., McHugh M.C., Erny G.K., Psoma A., Lis B., Sapirstein P.N. (2021). The 2019 Bays of East Attica Regional Survey (BEARS) Project: New Archaeological Evidence for the History of Coastal Settlement, Economy, and Connectivity from Porto Rafti (Greece). Mouseion, 17(2), 323–394.  doi:10.3138/mous.17.2.005
• Lis B., Van Damme T. (2020). From Texts and Iconography to Use-Wear Analysis of Ceramic Vessels: Investigating a Mycenaean Handwashing Custom and Its Changing Social Significance. Journal of Mediterranean Archaeology, 33(2), 185–210. doi:10.1558/jma.19472

Aktualnie prowadzone projekty:

• "Od pierwszych do ostatnich Mykeńczyków w rejonie zatoki Wolos (Tesalia)". Grant NCN w konkursie SONATA BIS, 2020/38/E/HS3/00512

Projekt ma za zadanie zbadać jak społeczeństwa nadmorskiej Tesalii stały się w pełni mykeńskie, przynajmniej w odniesieniu do kultury materialnej dostępnej do badań archeologicznych. Ten proces „stawania się Mykeńczykami” był stopniowy, i wynikał zarówno z procesów wewnętrznych jak i wpływów płynących z zewnętrz. Mechanizmy odpowiedzialne za zmiany kultury materialnej, do tej pory słabo rozpoznane, stanowią główny problem badawczy projektu. Aby je naświetlić, badania zostaną przeprowadzone na wielu poziomach, poczynając od pojedynczych stanowisk, poprzez perspektywę regionalnych interakcji pomiędzy głównymi osadami, aż po stosunki i kontakty z innymi regionami. Projekt zakłada, że na pierwszym etapie tego procesu mykenizacji przyjęcie niektórych elementów kultury mykeńskiej było efektem zabiegów lokalnych elit rywalizujących między sobą. Później, bezpośrednie zainteresowanie państw pałacowych które uformowały się na południu mogło odegrać decydującą rolę.

Stypendia:

• 2016 i 2020 – Stypendium fundacji Kress na publikacje materiału z Agory Ateńskiej
• 2017-2019 – stypendium w ramach Marie Skłodowska-Curie Actions na pobyt badawczy w laboratorium Fitch przy Brytyjskiej Szkole w Atenach